یکی از رشته‌هایی که با شرکت در کنکور ریاضی می‌توان در دانشگاه تحصیل کرد، رشته مهندسی معماری است. این رشته که در مجامع بین المللی Architecture نام دارد، ترکیبی از تخصص مهندسی و هنر است و محبوبیت بسیاری در سراسر دنیا دارد. رشد و گسترش شهرها و تمایل به ساخت بناهایی با معماری منحصربه‌فرد و بهینه (از نظر مصرف انرژی و ارتباط دوستانه با طبیعت) تقاضا برای استخدام مهندسان معمار را بسیار زیاد کرده است. در این یادداشت به معرفی رشته مهندسی معماری، واحدهای درسی و اهداف این تخصص می‌پردازیم و فرصت‌های شغلی آن را معرفی می‌کنیم.
رشته مهندسی معماری
مهندسی معماری یکی از رشته‌های پرطرفدار و جذاب در حوزه مهندسی و هنر است که به ترکیبی از مهارت‌های فنی، خلاقیت و درک عمیق از نیازهای اجتماعی و محیط‌زیستی نیاز دارد. مهندسان معمار با طراحی فضاهای زیبا، کاربردی و پایدار نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد و حفظ محیط‌زیست ایفا می‌کنند.
چه راه‌هایی برای تحصیل در رشته معماری وجود دارد؟
کسب مدرک تحصیلی معماری از ۲ طریق امکان‌پذیر است. اول، شرکت در کنکور ریاضی و دوم دریافت مدرک کاردانی معماری. در ادامه این ۲ مسیر را بررسی می‌کنیم:
دیپلم ریاضی
از آن‌جایی که رشته معماری در زیرشاخه‌ی مهندسی قرار دارد، یکی از راه‌های تحصیل آن شرکت در کنکور ریاضی است. این روش یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای تحصیل مهندسی معماری است و حدود ۴ سال در مقطع لیسانس و ۲ تا ۳ سال تحصیل در مقطع ارشد زمان می‌برد. در ادامه واحدهای درسی مقطع لیسانس را بررسی خواهیم کرد.
از طریق شرکت در کنکور ریاضی و یا دریافت کاردانی معماری می‌توان به تحصیل مهندسی معماری پرداخت.
دیپلم هنر از هنرستان معماری
یکی دیگر از راه‌های آشنایی با رشته معماری ورود به هنرستان و تحصیل در رشته نقشه‌کشی معماری یا معماری داخلی است. با تحصیل معماری در هنرستان شما با مبانی طراحی و ترسیم فنی، هنرهای تجسمی، مواد و مصالح، متره و برآورد، ماکت‌سازی، نقشه‌برداری، تاسیسات بنا و … آشنا می‌شوید. چنانچه این مسیر را انتخاب کرده باشید، می‌توانید با سوابق تحصیلی (بدون کنکور) و یا شرکت در کنکور فنی و حرفه‌ای تحصیلات کاردانی معماری را در دانشگاه ادامه دهید.
در ایران سالانه بیشتر از ۴۷۰۰ نفر در رشته معماری تحصیل می‌کنند.
واحدهای درسی کارشناسی رشته مهندسی معماری
در طول ۴ سال تحصیلات کارشناسی، شما ملزم به گذراندن ۱۴۳ واحد درسی (با احتساب دروس عمومی) هستید. دروس پایه و تخصصی مهندسی معماری عبارتند از:
- مقدمات طراحی
- بیان معماری ۱ و۲
- اسکیس ۱ و ۲
- فرآیند طراحی معماری
- معماری جهان
- معماری اسلامی
- انسان، طبیعت، معماری
- مبانی برنامه‌ریزی فضاهای شهری
- تحلیل و طراحی روستا
- تاسیسات مکانیکی
- ایستایی
- نقشه‌برداری
- طراحی ساختمان‌های بتنی
- سیستم‌های ساختمانی
- مقاومت مطالح و سازه‌های فلزی
- تنظیم شرایط محیطی
- طراحی فضاهای شهری
- متره و برآورد
- آشنایی با اصول حفاظت و مرمت
- تاسیسات الکتریکی، نور و صدا
- طراحی فنی
- مدیریت تشکیلات کارگاهی
- ۵ کارگاه طراحی معماری
همانطور که پیداست برای تبدیل شدن به یک مهندس معمار طیف وسیعی از واحدهای درسی از دروس نظری با موضوع زیست محیطی، گرافیکی و فنی تا واحدهای کارگاهی، ترسیمی و … گذرانده می‌شود. این موضوع گواه میان‌رشته‌ای بودن رشته معماری است. بعضی از دروس اختیاری این رشته در مقطع کارشناسی عبارتند از:
رشته مهندسی معماری یک تخصص بین رشته‌ای است.
- ریاضیات و معماری
- طراحی و ساخت معماری به کمک رایانه
- فناوری‌های نوین ساختمانی
- مبانی مهندسی زلزله برای معماران
- طراحی در بحران
کار مهندس معمار چیست؟
مهندسان معمار مسئولیت طراحی و برنامه‌ریزی فضاهای داخلی و خارجی ساختمان‌ها را دارند و در این فرآیند باید عوامل فنی، زیبایی‌شناسی، محیط‌زیستی و اجتماعی را در نظر بگیرند. از جمله مسئولیت‌هایی که معماران می‌توانند بپذیرند، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- طراحی و اجرای پروژه‌های معماری
- مدیریت و نظارت بر ساخت پروژه‌های ساختمانی
- برنامه‌ریزی و توسعه‌ی شهری، و نظارت بر پروژه‌های ابنیه عمومی
- تدریس در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی (تدریس دروس ترسیمی و مبانی نظری)
چه مراکزی به استخدام معمار نیاز دارند؟
مهندسان معمار با توجه به توانایی‌های گسترده‌ای که در طراحی، نظارت و مدیریت پروژه‌های ساختمانی دارند، در بسیاری از نهادها و شرکت‌ها فرصت‌های شغلی متنوعی دارند. از جمله متقاضیان استخدام مهندس معماری می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- شرکت‌های معماری و طراحی
- شرکت‌های مهندسین مشاور (در زمینه طراحی، نظارت و اجرا)
- شرکت‌های ساخت‌وساز
- وزارت راه و شهرسازی
- شهرداری و سازمان‌های زیرنظر آن (مانند سازمان زیباسازی، سازمان گردشگری و صنایع دستی و …)
تنوع فرصت‌های شغلی (مراکز خصوصی و دولتی) نشان‌دهنده اهمیت و گستردگی حوزه معماری در جامعه است.
جمع‌بندی
سالیانه بیشتر از ۱۶۰۰ نفر به تحصیل در رشته مهندسی معماری در دانشگاه‌های دولتی می‌پردازند که این موضوع نشان از محبوبیت این تخصص در میان فارغ‌التحصیلان ریاضی و هنر دارد. در این یادداشت به معرفی رشته مهندسی معماری پرداختیم و گفتیم که این تخصص ترکیبی از دانش مهندسی و هنر است. بسیاری این تخصص را میان‌رشته‌ای می‌دانند چرا که معماری به کمک علوم اجتماعی و محیط زیست سعی در طراحی فضاهای کار، تفریح و زندگی انسانی بهینه دارد. تحصیلات آکادمیک مهندسی معماری در مقطع کاردانی ۲ سال به طور می‌انجامد و از این طریق متقاضیان می‌توانند برای فرصت‌های شغلی دستیار مهندس معمار اقدام کنند.
