افراد در مشاغل مختلف کار میکنند تا بتوانند در دوران میانسالی و سالمندی از هر آنچه در دوران کاری خود به‌دست آورده‌اند، استفاده کنند. بازنشستگی دورانی است که باید در آن رفاه و آرامش داشت. بازنشستگی یکی از حقوقی است که هر فردی می‌تواند داشته باشد، اما یکی از سوالات مهمی که در خصوص بازنشستگی مطرح می‌شود این است که، بازنشستگی پیش از موعد چیست؟
در این مقاله، نگاهی خواهیم انداخت به تعریف بازنشستگی پیش از موعد، شرایط آن و همچنین راه‌هایی برای بازنشستگی زودتر از موعد که تمام این موارد می‌توانند سوال افراد بسیاری باشند.
بازنشستگی پیش از موعد چیست؟
بازنشستگی، یکی از مزایای قانون کار است که به کارمندان بخش خصوصی و بخش دولتی تعلق می‌گیرد. البته افرادی که به صورت خویش‌فرما، حق بیمه خود را پرداخت میکنند نیز مشمول دریافت مستمری و حقوق بازنشستگی می‌شوند.
در قوانین دو عامل در بازنشستگی نقش مهمی دارند، یک سن افراد است و دو مدت زمان خدمت آنها است. سن قانونی بازنشستگی برای مردان ۶۰ و برای زنان نیز ۵۵ سال تعیین شده است. در صورتی که بیمه‌شدگانی که ۳۵ سال سابقه بیمه تأمین اجتماعی داشته باشند، می‌توانند بدون در نظر گرفتن سن بازنشسته شوند.
اما بسیاری از افراد می‌خواهند زودتر از موعد مشخص شده در قانون بازنشسته شوند. این در حالی اتفاق می‌افتد که آنها سابقه کاری کمتری نسبت به عدد مشخص شده در قانون داشته باشند و حتی سن آنها نیز از سن تعیین‌شده برای بازنشستگی کمتر باشد. این روش، بازنشستگی پیش از موعد است که می‌تواند به دلایل مختلف مانند شرایط سخت کاری سخت رخ دهد.
در صورتی که فردی شغل سختی دارد و شرایط کاری برای او زیان‌آور باشد، می‌تواند برای بازنشستگی پیش از موعد اقدام کند که در این حالت باید حداقل ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال متناوب، سابقه کار داشته باشد. این حالت از بازنشستگی پیش از موعد دلیل موجهی دارد، اما اگر دلیل کارمند برای بازنشستگی، دلیل شخصی باشد، تیمی از افراد متخصص باید در مورد این موضوع تصمیم‌گیری کنند.
انواع بازنشستگی پیش از موعد
شرایط بازنشستگی پیش از موعد برای افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد و به عوامل مختلفی مانند سن، حق بیمه‌های پرداخت شده، سختی کار و شرایط بیمهشده بستگی داشته باشد. در ادامه انواع بازنشستگی پیش از موعد را نام می‌بریم و درباره آنها توضیحاتی ارائه می‌دهیم:
بازنشستگی پیش از موعد بدون در نظر گرفتن شرایط سنی
طبق تبصره ۳ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، شخص بیمهشده می‌تواند با پرداخت ۳۵ سال حق بیمه و بدون در نظر گرفتن سن، بازنشسته شود. در صورتی که افراد بخواهند بالاترین میزان محاسبه سنوات کاری را داشته باشند، می‌توانند از این نوع بازنشستگی پیش از موعد استفاده کنند. در صورتی که سوابق کاری فردی از ۳۵ سال بیشتر باشد، مورد پذیرش و محاسبه مستمری قرار نخواهد گرفت و همه افراد در هر سنی با داشتن ۳۵ سال سابقه بیمه می‌توانند بازنشسته شوند.
بازنشستگی پیش از موعد بر اساس حق بیمه پرداختی
در تبصره شماره یک از ماده ۷۶ قانون بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی، به این موضوع پرداخته شده که آقایان با ۵۰ سال و خانم‌ها با ۴۵ و پرداخت ۳۰ سال حق بیمه، می‌توانند بازنشسته شوند.
بازنشستگی با سابقه کاری کمتر از ۲۰ سال حق بیمه پرداختی
بر اساس قانون بودجه کل کشور در سال ۹۱، این امکان برای افراد فراهم است که با ۲۰ سال سابقه کار، بازنشسته شوند. در این حالت، فرد بیمهشده باید حداقل ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه و به سن بازنشستگی رسیده باشد. همان‌طور که گفتیم، سن بازنشستگی برای مردان ۶۰ و برای زنان نیز ۵۵ سال تعیین شده است.
این مدل از بازنشستگی تفاوتی با مدل‌های دیگر دارد. در این نوع بازنشستگی پیش از موعد، میزان مستمری‌ای که افراد دریافت میکنند بر اساس میزان سالی است که حق بیمه خود را پرداخت کرده‌اند. اما این امکان برای این افراد فراهم است که بتوانند میزان دریافتی خود را افزایش دهند. برای افزایش میزان مستمری، باید کسری پرداختی‌های حق بیمه را به صورت یکجا پرداخت کند تا به سابقه بیمه خود بیفزاید. به عنوان مثال، فردی که ۹ سال سابقه کار دارد می‌تواند ۱ سال حق بیمه را یکجا بخرد تا مستمری او بر اساس ده سال پرداخت حق بیمه محاسبه شود.
بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان‌آور
در تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی عنوان شده، افرادی که دارای مشاغل سخت و زیان‌آور هستند و کاری که انجام می‌دهند روی جسم و روح آنها تاثیر می‌گذارد، می‌توانند با ۲۰ سال متوالی در پرداخت حق بیمه و بدون داشتن شرط سن، بازنشسته شوند.
در این قانون به این موضوع نیز اشاره شده که هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور، یک و نیم سال محاسبه می‌شود. بنابراین، بیمهشده برای اینکه مشمول بازنشستگی شود، باید سوابق بیمه او متوالی باشد و ۲۵ سال حق بیمه پرداخت کرده باشد.
قوانین و شرایط بازنشستگی پیش از موعد
برای بازنشستگی پیش از موعد شرایط و قوانین خاصی در نظر گرفته شده است. جزئیات متن قانون بازنشستگی پیش از موعد بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی در وب‌سایت مجلس منتشر شده و از این رو، قوانین و شرایط این نوع بازنشستگی را می‌توان منوط به موارد زیر دانست:
ماده واحده – بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی مشمول قانون کار و قانون کار کشاورزی در صورت داشتن حداقل ۵۵ سال تمام سن و سابقه پرداخت ۲۰ سال یا بیشتر حق بیمه می‌توانند با اطلاع کتبی به کارفرما درخواست بازنشستگی خود را به سازمان تأمین اجتماعی حوزه محل کار خود تسلیم تا طبق مقررات این قانون مستمری بازنشستگی جهت آنان برقرار گردد.
تبصره ۱ – در صورتی که کارفرما به تخصص کارگر نیاز داشته باشد حداکثر ظرف مدت پنج روز نیاز خود را به سازمان تأمین اجتماعی محل ارائه می‌نماید تا در کمیته‌ای که به همین منظور مرکب از مدیر کل کار و امور اجتماعی، نماینده شورای اسلامی واحد کار ذیربط (در واحدهایی که شورای‌اسلامی کار تشکیل نشده باشد نماینده انجمن صنفی مربوطه و یا نماینده قانونی کارگر در حکم نماینده شورا خواهند بود) و مدیر کل تأمین اجتماعی که در محل سازمان تأمین اجتماعی تشکیل می‌گردد، مورد بررسی قرار گرفته و کمیته مذکور موظف است با استماع دلایل طرفین حداکثر ظرف ۱۰ روز نظر نهایی خود را اعلام نماید.
در صورتی که کمیته دلایل کارفرما را قانع‌کننده تشخیص بدهد می‌تواند حداکثر با سه ماه تعویق با بازنشستگی کارگر موافقت نماید.
تبصره ۲ – حداقل سن موضوع این قانون برای زنان ۱۰ سال کمتر می‌باشد.
تبصره ۳ – داشتن حداقل سن موضوع این قانون برای کارگران بیمه شده‌ای که دارای یکی از شرایط زیر می‌باشند ضروری نمی‌باشد:
الف – دارا بودن حداقل ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه.
ب – دارا بودن حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور.
ج – دارا بودن ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه مجموعاً در کارهای عادی و سخت و زیان‌آور با توجه به تبصره ۴ این قانون.
تبصره ۴ – هنگام محاسبه مقرری سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور به ازاء هر سال معادل ۱.۵ سال سابقه پرداخت در قبال ه ر‌سال ۶ ماه ارفاق محاسبه و حداکثر مجموع مدت ارفاق مندرج در این تبصره، ده سال می‌باشد. آیین‌نامه کارهای سخت و زیان‌آور توسط شورای عالی حفاظت فنی و با حضور مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی (با حق رأی) تجدید نظر خواهد شد حداکثر مجموع مدت ارفاق مندرج در این تبصره ده‌سال می‌باشد.
تبصره ۵ – کسر یک سال سابقه پرداخت حق بیمه کارگر مشمول این قانون در صورت تمایل بیمه شده یک سال تمام محسوب خواهد شد مشروط‌به این که کلیه حق بیمه برای دوران باقیمانده تا یک سال (سهم کارگر، کارفرما و دولت به استثناء سهم درمان که به نسبت نه بیست و هفتم حق بیمه محاسبه می‌شود) توسط شخص مشمول پرداخت گردد.
تبصره ۶ – میزان مستمری بازنشستگی این نوع بیمه شدگان بر اساس پرداخت سنوات حق بیمه طبق ماده ۷۷ قانون تأمین اجتماعی و عنداللزوم با توجه به تبصره ۴ این ماده واحده تعیین می‌گردد.
تبصره ۷ – چنانچه بیمه شدگانی که بر اساس این ماده واحده بازنشسته شوند و مجدداً به عنوان حقوق‌بگیر در کارگاهی به کار اشتغال ورزند، ضمن‌قطع مستمری از استفاده مجدد این ماده واحده محروم خواهند شد.
تبصره ۸ – مقررات جاری فصل بازنشستگی قانون تأمین اجتماعی به استثنای تسهیلاتی که در این قانون برقرار شده است کماکان به قوت خود باقی می‌باشد.
تبصره ۹ – از تاریخ تصویب این قانون ظرف یک ماه دستورالعمل و آیین‌نامه اجرایی این قانون توسط سازمان تأمین اجتماعی و با همکاری وزارت‌کار و امور اجتماعی تهیه و پس از تصویب وزراء بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی به موقع اجراء گذارده خواهد شد.
تبصره ۱۰ – مدت اجرای این قانون از تاریخ تصویب آیین‌نامه اجرایی یک سال خواهد بود.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و ده تبصره، در جلسه علنی روز چهارشنبه بیست و هشتم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و شصت و هفت مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۶۷.۳.۵ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
سخن پایانی
در این مقاله درباره بازنشستگی پیش از موعد و قوانین آن صحبت کردیم. بسیاری از افراد از قوانین این مزیت کاری اطلاع ندارند و به همین خاطر نمی‌توانند برای آن اقدام کنند. مشاغلی که سختیِ کار دارند و ممکن است به جسم و روح افراد صدمه بزنند، می‌توانند فاکتور مهمی در بازنشستگی پیش از موعد باشند. قوانین این نوع بازنشستگی را بخوانید تا در صورت درخواست، با تمام بایدها و نبایدهای آن آشنا باشید.
درحال حاضر با ادغام ۵بانک در بانک سپه بزرگترین سرمایه ی بانک سه افرادی هستند که حداقل ۲۰سال متوالی سابقه کار دارند این افراد باتجربه زیادی که دارند حداقل از سال ۱۴۰۱دوسال طول می‌کشد تا تجربیات خود را به دیگر همکاران انتقال دهند واگر بانک سپه زودتر از ۱۴۰۳بخواهد آنها را بازنشسته کند بزرگترین سرمایه خود را از دست می‌دهد خصوصا کارکنان خود بانک سپه که بر اساس قوانین بانک مرکزی تربیت شده اند پس بهترین شرایط این است که بازنشستگی را به سال ۴۰۳ انتقال داده تا طرح جانشین پروری اجرا گردد
بسمه تعالی .خواهشا زودتر نصف کارکنان قدیم بانک سپه و قوامین را بازنشست کنید که اصلا صلاحیت ندارند و در صورت ماندن سایر نیروها را کثیف میکنند ،برخورد زیر صفر ،روحیه کاری پایین ، اهل وعده دروغ و اهل رفیق و قوم پرست .ممنون
پرداخت حق بیمه ماهیانه مثل سرمایه گذاری بلندمدت می ماند. لذا هر کس با توجه به مدت زمان پرداخت حق بیمه و همچنین مبلغ پرداختی ماهیانه حق بیمه؛ باید بتواند از دریافت حقوق بازنشستگی برخوردار گردد بغیر از خدمات بیمه ای درمانی. به نظر من شرط سنی برای دریافت حقوق مستمری باید برداشته شود و بجای آن میزان حقوق دریافتی ماهیانه با توجه به مبلغ و مدت سنوات پرداخت حق بیمه؛ محاسبه گردد.
دقیقا” همینطوره و منطقی و عاقلانه است که کسی که دیگه توانایی نداره و دلش نمی خواد کار کنه با همان میزان سابقه و پرداخت حق بیمه بازنشسته کنند و شرط سنی و … را بردارند مثلا من ۲۰ سال سابقه دارم و بنا به دلایلی نمی توانم کار کنم با همان ۲۰ روز حقوق بازنشست کنند . چرا مردم رو به زور بکار می گمارند .
واقعیت این است که صندوق های بازنشستگی زمانی بازنستمان می کنند که رو به موت باشیم و دیگه نتوانیم از مزایایی آن استفاده کنیم کاملا به نفع خودشان است و به ضرر مردم …
سلام وقتتون بخیر من ۳۹سالمه و ۱۲سال سابقه بیمه دارم چطور و با چه شرایطی میتونم بازنشسته بشم؟
با سلام
خانمی هستم با پرداخت ۱۲ سال بیمه قایبافی وسن ۴۶ سال آیا میتونم باز نشستگی زودتر از موعد بگیرم
آخه چرا آموزش و پرورش رو با پیرو خسته ها میخواهید اداره کنید من نزدیک ۵۰سالمه دیگه نفسی برای تدریس و تحملی برای نکن بچه آروم بگیر گفتن ندارم فقط۲۲سال سابقه کار دارم تازه اکثرنیرویهای جدید هم بالای ۴۰سالن هستندحتی بعضی‌ها ۵۰رو هم رد کردن آخه چه انتظاری از آینده ی آموزش و پرورش دارید؟
شمارو به خدا آموزش پرورش رو پراز نیروهای جوان کنید که تازه نفس و انیدوار باشند و کسانیکه واقعا مشتاق تدریس نه کسانیکه فقط برای پیدا کردن کار میان آموزش پرورش ؟شمارو بخدا نکنیداینده این مملکت رو اینقد دیگه داغون نکنید من هم فرزنددانش آموز دارم و هم به دانش اموزای مردم درس میدهم و همیشه دلم برای آینده ی آنها واقعا میسوزه
۲۳سال بیمه تامین اجتماعی دارم سابقه
۴۸سالم متولد۱۳۵۴
دیگر توان کار ندارم زانو درد شدید دارم حرکت برام سخت آیا با این سنوات می توانم بازنشسته شوم لطفا میشه مرا راهنمایی کنید
باسلام. بنده ۲۲سال سابقه کاری دارم و۱۳ سالش کار سخت و زیان‌آور هست با سن ۴۲سال میتونم باز نشسته شوم
سلام بنده خردادماه ۱۴۰۰ اولین حقوق مستمری خودراگرفتم بازنسشته پیش ازمواد اما یادم رفته مسئول بودم رااعام کنم چه کنم
لطفاراهکاربدهید
باسلام ادغامی بانک سپه هستم با ۲۳و ۲ماه دیگر دلم نمی خواهد در بانک کار کنم چون همه گروهی شده و کسانی هم مسول شده اند که دیگر نمی شود با آنها کار کرد لطفا راهنمایی کنید با ۴۷ سن چطور بازنشسته شوم .