در سطح جهان، روندی وجود دارد که در آن مدل‌های کسب و کار به شکل گسترده‌ای وابسته به اکوسیستم‌ها هستند و نه تیم‌های سنتی و تیم‌های چابک نیاز به همکاری بدون در نظر گرفتن سلسله مراتب در سازمان‌ها دارند. در واقع برد و باخت هر سازمانی به کیفیت همکاری بین مشاغل و افراد بستگی دارد. در نهایت نیز، اگر یک تیم داشته باشید که عملکرد بسیار بالایی داشته باشد، در واقع این مزیت شما است که توانسته رهبری مؤثر تیم را اجرا کند.
با این حال، مدل‌های موجود هم برای رهبری مؤثر تیم‌ها و هم برای رهبری و مدیریت (Management) تیم‌های دیگر با آخرین تحقیقات علمی روز دنیا مطابقت ندارند. در این مدل‌ها همچنین اهرمی برای بهبود عملکرد تیم وجود ندارد و تنها بر شخصیت، شایستگی‌ها یا فرایندها تمرکز دارند. در استخدام مدیر نیز این موارد بیشتر اهمیت دارد.
در بسیاری از مواقع، بسیاری از رهبران و مدیران برای موفقیت تیم‌هایشان سراغ این مدل‌های رهبری می‌روند و در استفاده از آنها کشمکش‌های بسیاری را نیز متحمل می‌شوند. درست مانند این که به جای استفاده از ابزار صحیح در جراحی مغز، سراغ استفاده از چاقو برویم و توقع داشته باشیم که چاقو همان کار ابزار را انجام دهد.
سؤالی که در این باره مطرح می‌شود این است: “رهبران تیم برای افزایش عملکرد تیم خود چه کاری می‌توانند انجام دهند؟”
در این مقاله قصد داریم تا با شما درباره رهبری مؤثر تیم صحبت کنیم و به شما بگوییم که چگونه می‌توانید با استخدام بهترین مدیران، به این مدل رهبری برسید.
رهبری مؤثر تیم به چه معنا است؟
رهبری مؤثر تیم به پروسه‌ای گفته می‌شود که در آن هم رهبر و هم اعضای تیم محیط مناسبی را برای پیشرفت یکدیگر به وجود می‌آورند.
مهم‌ترین نقش مدیران و رهبران این است که بیشترین تلاش خود را در تیم بگذارد تا مطمئن شود که همه اعضای تیم بهترین شرایط را برای اجرای کارها در اختیار دارند. اگر شما به عنوان یک رهبر می‌توانید با تیم خود به این مهم برسید، این دقیقا همان تعریف رهبری تیم است!
در واقع می‌توان نتیجه گرفت که رهبری تیم تنها ایجاد محیطی با کارایی بالا برای پیشرفت دیگران نیست؛ رهبری تیم تنها برچسب مدیریتی یا توسعه قابلیت‌های رهبری فردی نیست، بلکه بیشتر به این ارتباط دارد که به افراد کمک کنید تا بتوانند پله‌های ترقی در شغل و حرفه خود را طی کنند.
این مفهوم از رهبری ما را به علوم اعصاب می‌‌رساند، که می‌توان آن را علمی دانست که سریع‌ترین پیشرفت‌ها را در چند دهه گذشته داشته است. علم عصب شناسی در مورد نحوه عملکرد مغز ما است و استفاده از این دانش جدید برای ایجاد محیطی که اعضای تیم را برای موفقیت آماده می‌کند، باعث به وجود آمدن رهبری موفق می‌شود.
در واقع این مفهوم نشان می‌دهد که ما باید آنچه را که قبلاً در مورد تیم‌ها و رهبری تیم‌ها فکر می‌کردیم را دور بریزیم و ذهن خود را با این مفهوم جدید آشنا کنیم.
یک مدل مبتنی بر علم برای عملکرد بهتر تیم
تحقیق و پژوهشی توسط Andy Longley و همکارانش در این باره انجام گرفته است. آنها چهار سال را صرف پژوهش در این باره، صحبت با دانشگاه‌های پیشرو و انجام تحقیقات برای ایجاد مدل teamup.inc از رهبری تیم و بر اساس علم عصب شناسی کرد‌ه‌اند. از آنجایی که Andy Longley و تیم او دوست داشتند تا همه چیز خیلی ساده باشد، بنابراین نام این مدل را We-Team-Up گذاشتند.
این تحقیق به ما می‌گوید که سه عنصر برای ایجاد یک تیم با عملکرد بالا مورد نیاز است:
- We: چگونه از هدف، هویت و روابط برای ایجاد زمینه مشترک و اعتماد بین اعضای تیم و رهبر تیم استفاده می‌کنیم.
- Team: نحوه استفاده از نقش‌ها، اهداف تیم، مشوق‌ها، برنامه ریزی‌ها و تصمیم گیری برای ایجاد شرایط برای عملکرد بهینه تیم.
- Up: نحوه ایجاد انگیزه، توسعه، کشش و رهبری برای بالا بردن سطح عملکرد تیم.
مدل We-Team-Up عمداً به صورت یک حلقه بی نهایت شکل گرفته است. این امر نشان دهنده مسئولیت‌های پی در پی و به هم پیوسته‌ی ما به عنوان رهبر برای شکل گیری عملکرد بالا در تیم‌ها است.
رهبری تیم سخت است. این یک تمرین بوکس نیست که در آن، پس از انجام تمرینی با تیم خود، به هدف مد نظر خود برسیم و سراغ تمرینات دیگر برویم. تیم‌ها، سیستم‌های اجتماعی پویایی هستند و ما باید دائماً بررسی کنیم که آیا این سه عنصر در محل کار می‌کنند یا خیر.
این سه عنصر به ۱۵ مرحله کاربردی تقسیم می‌شوند تا شما بتوانید در تیم خود آن را به کار بگیرید. این تحقیق حالت عمومی دارد، بنابراین توسط هر تیمی در کره زمین برای ایجاد عملکرد بالا در تیم‌ها می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. حالا بیایید کمی عمیق‌تر نگاه کنیم تا رهبری تیم را بهتر بشناسیم و اینکه چه کارهایی می‌توانید انجام دهید تا تیم را بیشتر به سمت موفقیت سوق دهید.
We: هدف و هویت مشترک
- هدف
- هویت و دشمن
- ایمنی روانی
در تیم سازی و رهبری تیم، ساخت و شکل گیری “ما” بسیار مهم است. بدون این، هیچ عملکرد بالایی در تیم به وجود نخواهد آمد. شکل گیری “ما” رابطه و هدف مشترکی را بین اعضای تیم ایجاد می‌کند. در ساخت مفهوم “ما”، هدف مشترک تیم خود را بیان می‌کنید، هویت تیمی منحصر به فرد را در تیم خود تقویت خواهید کرد، تعلق خاطر را با آیین‌ها و نمادها در تیم به وجود خواهید آورد و یک دشمن تیمی یا فرضی ایجاد می‌کنید که حس همکاری مشترک و اتحاد را در تیم به وجود آورید.
کار اصلی و بعدی پس از ساخت مفهوم “ما” ایجاد فرهنگ تیمی مثبت و ایمنی روانی است تا اعضای تیم احساس کنند می‌توانند خودشان باشند، در فعالیت‌ها مشارکت داشته باشند و حتی خود را به چالش بکشند.
Team: مدیریت و همکاری جمعی
- اهداف
- نقش‌ها، هنجارها و وابستگی‌های متقابل
- مشوق‌ها
- فراتر از مفروضات حرکت کردن
- برنامه ریزی
- از بین بردن تعصب
فاکتورهای مهم در ساخت “تیم” ایجاد شفافیت در تیم، کاهش عدم قاطع بودن‌ها و تصمیم گیری‌های خطرناک است. برای ساخت “تیم”، اهداف انگیزشی تعیین کنید که مهارت‌های همکاران شما را تقویت کنند. در مورد استراتژی، نقش و موقعیت تیم و رفتارهای مورد انتظار در تیم خود، جایی برای عدم قطعیت باقی نگذارید.
برای رفتارهای فردی و مشترک تیمی تشویق نیز در نظر داشته باشید و در هر زمان که نیاز است، هر گونه پاداش را به اعضای تیم اعطا کنید.
“کار گروهی مؤثر با ارتباطات شروع و پایان می‌یابد”
مایک کریژوسکی (مربی افسانه‌ای بسکتبال آمریکا)
بهبود روابط بین همکاران به عنوان رهبر تیم، به عهده شما است. این بدان معناست که گفتگو و ارائه بازخورد به کارکنان فراتر از مفروضات و سوگیری‌ها باید باشد. شما باید با تیم ارتباط برقرار کنید تا از گروه گریزی و دیگر تعصبات ناخودآگاه و اجتناب ناپذیر در تیم جلوگیری کنید.
Up: انگیزه، توسعه و رشد
- انگیزه و مراقبت
- تندرستی
- کشش تیم
- مدل سازی برای نقش‌ها در تیم
- تمرین و آزمایش
- ارائه بازخورد
به عنوان رهبر تیم، باید تمرکز “بالا” داشته باشید تا بتوانید عملکرد تیم را بالا ببرید. درک آرزوها و انگیزه‌های فردی اعضای تیم دشوار است، بنابراین ضروری است که بفهمیم انگیزه همه انسان‌ها چیست.
شما باید با این واقعیت کنار بیایید که باید به تیم خود انگیزه دهید؛ این بدان معناست که تمرکز خود را بر آنچه مغز اهمیت می‌دهد، قرار دهید. هر یک از اعضای تیم (و شما به عنوان رهبر تیم) در واکنش به پنج عامل زیر بسیار حساس هستند:
- اطمینان
- کنترل
- ارتباط
- انصاف
- موقعیت اجتماعی
اعضای تیم باید از آنچه در آینده منتظر آنها است اطمینان داشته باشند، بتوانند روی کار خود کنترل داشته باشند، روابط مثبت و موقعیت اجتماعی در تیم داشته باشند و احساس کنند که رفتار عادلانه‌ای در بین اعضا وجود دارد. شما به عنوان رهبر تیم، می‌توانید نقش مهمی در اطمینان از این مواردی که عنوان کردیم داشته باشید. سرانجام، بالا بردن استانداردها در طول فرآیند کارها در تیم، نیاز به ایجاد فرهنگ تیمی با عملکرد بالا دارد.
به عنوان مثال: تجلیل از موفقیت، قدردانی از مشارکت‌ها و الگو قرار دادن کارها و رفتارهای مثبت در تیم می‌تواند این فرهنگ را بسازد. رهبران تیم کارهای بزرگ، تلاش‌ها و موفقیت‌ها را تشویق می‌کنند و برای حفظ کار تیمی در بالاترین حد خود، کاری می‌کنند تا تیم از شکست‌ها نیز تجربه کسب کند.
۶ نکته مهم که باید امروز در رهبری تیم خود اعمال کنید
با تیم خود کار کنید و هدف مشترک برای تیم خود تعیین کنید. مطمئن شوید که آن هدف برای تمام اعضای تیم معنادار است و همه برای مشارکت در آن تلاش می‌کنند.
به طور مداوم برای ایجاد هویت تیمیِ منحصر به فرد تلاش کنید. این هویت را از طریق ایجاد عادات تیمی، مناسک، کارهای مشترک و حتی یک دشمن مشترک و فرضی تقویت کنید.
نکته: اگر به دنبال الهام گرفتن در مورد چگونگی انجام این کار هستید، به تیم‌های بزرگ ورزشی نگاه نکنید. آنها از طریق نام، سرود، لباس یک شکل، آهنگ و مراسم‌های ورزشی، هویت تیمی قدرتمندی را تشکیل می‌دهند.
اطمینان حاصل کنید که همه اعضای تیم در مورد نقش و مسئولیت‌های خود کاملاً توجیه شده‌اند. این توجیه شدن و قطعیت در مورد کارها و وظایف هم اضطراب و هم ناکارآمدی تیم را کاهش می‌دهد. این امر به ویژه در زمان دورکاری که در آن تیم کمتر دور هم جمع خواهد شد، بسیار مهم است.
از برنامه ریزی و ریختن سناریو (اگر-پس) برای کمک به تیم برای آماده شدن برای حوادث مختلف استفاده کنید. در مورد امکانات مختلف بحث و برنامه ریزی کنید تا تیم نه تنها با بی برنامه بودن دچار استرس نشود، بلکه بتواند در مواقع ضروری قاطعانه عمل کند.
با اهداف انعطاف پذیر از توسعه تیم خود حمایت کنید. اگر اعضای تیم شما احساس کنند در حال پیشرفت و رشد هستند، برای کار بسیار انگیزه خواهند گرفت. این امر به ویژه در مواقع دورکاری بسیار اهمیت دارد. شما باید در نحوه ایجاد انگیزه در همکاران خود پرکارتر عمل کنید.
این فرهنگ را در تیم جا بیندازید که تجربه کردن و شکست فرصتی برای یادگیری است. اگر تیم شما به دلیل شکست توبیخ نشود، احتمال آزمایش کردن روش‌ها و امتحان روش‌های نوآورانه در تیم بیشتر می‌شود.
هدایت مؤثر تیم نیاز به زمان دارد
همه می‌دانیم که هدایت تیم چه کار پرچالشی است و برای رهبران این کار چقدر سخت است. اما اگر زمان بگذارید و خود را در این حوزه تقویت کنید و حتی سراغ ابزارهای مدیریتی بروید، می‌توانید به خوبی خود را برای این چالش آماده کنید. در این میان می‌توانید خود را با بهترین کتاب های رهبری و مدیریت کسب و کار قوی‌تر کنید و رهبری را به صورت آکادمیک نیز تمرین کنید.
