یک زبان برنامه نویسی، برای صدور مجموعه‌ای از دستورات به رایانه‌ها، تلفن‌های همراه، تبلت‌ها و سایر دستگاه‌های الکترونیکی کمک می‌کند وظایف مختلفی را انجام دهند. به طور کلی، انواع مختلفی از زبان های برنامه نویسی وجود دارند و زبان صحیح باید بر اساس فلسفه و اهداف یک دستگاه یا برنامه خاص انتخاب شود. در این یادداشت، بعضی از رایج‌ترین زبان های برنامه نویسی و ویژگی‌های آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. اگر علاقه‌مند به این حوزه هستید، و در حال بررسی آگهی‌های موقعیت شغلی برنامه نویس هستید، با ما همراه باشید.
زبان های برنامه نویسی چه کاری می‌کنند؟
زبان برنامه نویسی مجموعه‌ای از قواعد دستوری (اعم از نحوی و معنایی) است که به رایانه‌ها یا سایر دستگاه‌ها دستور می‌دهد تا به شیوه‌ای خاص رفتار کنند. هر زبان برنامه نویسی دارای مجموعه‌ای منحصر به فرد از عبارات و کد‌ها است که از یک نحو خاص برای تشکیل و سازماندهی دستورالعمل‌های کامپیوتر پیروی می‌کند.
از زبان برنامه نویسی برای طراحی وب‌سایت‌ها، ایجاد اپلیکیشن‌ها، توسعه سیستم عامل‌ها، کنترل فضاپیما‌ها و تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده می‌شود. وجود زبان های برنامه نویسی مختلف ضروری هستند؛ زیرا کامپیوتر‌ها نمی‌توانند زبان انسان را بفهمند. در حقیقت، این زبان ها با کمک به برنامه نویسان در ترجمه دستورات خود به چیزی که کامپیوتر بتواند آن را درک و اجرا کند، این شکاف را پر می‌کنند.
۵ نوع زبان برنامه نویسی که باید بشناسید
به طور کلی، روش‌های مختلفی برای طبقه‌بندی انواع زبان های برنامه نویسی وجود دارد. برای مثال، می‌توان آن‌ها را به عنوان زبان های فرانت‌اند و بک‌اند یا بر اساس نوع برنامه‌ای که برای آن مناسب‌تر هستند، دسته‌بندی کرد. در هر صورت، ۵ نوع اصلی زبان برنامه نویسی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. زبان برنامه نویسی رویه‌ای
زبان های برنامه نویسی رویه‌ای (Procedural Programming) از توابع یا رویه‌ها به صورت سیستماتیک برای حل یک مشکل خاص استفاده می‌کنند. رویه‌ها بلوک‌های کدی هستند که وظیفه خاصی را انجام می‌دهند و می‌توانند در قسمت‌های دیگر برنامه، مجدد استفاده شوند. نمونه‌هایی از زبان های رویه‌ای را در ادامه معرفی می‌کنیم:
از جمله انواع زبان های برنامه نویسی، زبان رویه‌ای است.
- C
- Pascal
- Fortran
- BASIC
- COBOL
- Ada
- ALGOL
در این زبان، از حلقه‌های سنگین (Heavy loop)، متغیر چندگانه (Multiple Variable) و عناصر دیگر استفاده می‌شود. از آنجایی که زبان‌های رویه‌ای، نوعی از زبان های برنامه نویسی سطح پایین هستند، دسترسی سطح پایینی به منابع و سخت‌افزار سیستم را فراهم می‌کنند. این موضوع به برنامه نویسان اجازه می‌دهد تا نرم‌افزار‌هایی با کارایی بالا و سطح پایین بنویسند؛ با این حال، برخی از معایب برای این نوع زبان ها وجود دارد که عبارت‌اند از:
- محدودیت در استفاده مجدد
- محدودیت در پشتیبانی هم‌زمان
با این حال، طیف گسترده‌ای از موارد استفاده برای زبان برنامه نویسی رویه‌ای وجود دارد. به عنوان مثال، آن‌ها در حوزه‌های مختلفی مانند توسعه بازی، مهندسی، محاسبات علمی و آموزش به کار می‌روند. اگر به این حوزه علاقه‌مند هستید، با یادگیری این زبان ها می‌توانید عنوان شغلی استخدام برنامه نویس را در میان آگهی‌های ایران تلنت جستجو کنید.
در میان انواع زبان های برنامه نویسی، زبان های برنامه نویسی شیءگرا متقاضیان بیشتری برای استخدام دارند.
۲. زبان برنامه نویسی تابعی
این نوع از زبان های برنامه نویسی، از توابع یا عبارات ریاضی تشکیل شده‌اند که ورودی‌ها را دریافت کرده و خروجی‌های دلخواه را تولید می‌کنند. با اینکه توابع نسبت به سایر انواع زبان های برنامه نویسی محبوبیت کمتری دارند، نسبت به زبان‌های رویه‌ای انعطاف‌پذیرتر هستند. زبان‌های تابعی به ویژه برای توسعه برنامه‌هایی که نیازمند تبدیل داده‌های پیچیده یا محاسبات عددی هستند، مناسب خواهند بود؛ علاوه بر آن، آن‌ها را می‌توان در ترکیب با سایر پارادایم‌های برنامه‌نویسی، مانند برنامه‌نویسی شیءگرا یا رویه‌ای استفاده کرد. بعضی از نمونههای زبان های برنامه نویسی تابعی یا کاربردی عبارت‌اند از:
- F#
- Haskell
- Clojure
- Lisp
- Scala
- OCaml
- Scheme
- Elixir
از این زبان ها در علم داده، توسعه بازی و توسعه وب استفاده می‌شود؛ علاوه بر این، آن‌ها به دلیل عملکرد‌ها و ساختار‌های داده تغییرناپذیر برای توسعه سیستم‌های توزیع شده مناسب هستند. در حقیقت، اگر در این زبان برنامه نویسی، تابعی ایجاد و نام‌گذاری شود، این انتظار وجود دارد که در آینده هیچ‌گونه تغییری در عملکرد آن ایجاد نشود.
۳. زبان برنامه نویسی شیءگرا
زبان‌های شیءگرا (OOP) یکی از انواع زبان های برنامه نویسی هستند که همه چیز را به عنوان یک شیء در نظر می‌گیرند. هر شیء با ویژگی‌ها و روش‌های آن تعریف می‌شود؛ علاوه بر این، هر شیء متعلق به یک کلاس مشخص است. در زبان های برنامه نویسی شیءگرا، کد‌ها به مجموعه‌ای از اشیا تفکیک شده و برای حل یک مشکل خاص، خدماتی را ارائه می‌دهند. به طور کلی، این زبان برنامه نویسی بر ۴ اصل زیر استوار است:
- انتزاع – مفهوم – برداشت
- کپسوله‌سازی (Encapsulation)
- وراثت (Inheritance)
- پلی‌مورفیسم (Polymorphism)
زبان های OOP به دلیل مزایای متعددی که دارند، مانند پشتیبانی هم‌زمان، کاهش پیچیدگی کد و قابلیت استفاده مجدد از کد به طور گسترده در توسعه نرم‌افزار استفاده می‌شوند. در ادامه فهرستی از نمونههای زبان های برنامه نویسی شیءگرا را آورده‌ایم:
- Java
- C++
- C#
- Python
- Ruby
- Swift
- Objective-C
- Smalltalk
- Dart
- Kotlin
۴. زبان برنامه نویسی اسکریپت
زبان های برنامه نویسی اسکریپت، اغلب برای اهداف برنامه‌نویسی مانند پردازش داده‌ها و کار‌های روزانه برای جمع‌آوری و انتقال داده‌ها استفاده می‌شوند؛ با این حال، آن‌ها همچنین برای توسعه وب و ساخت برنامه‌های کوچک نیز به کار می‌روند. زبان های برنامه نویسی اسکریپت به جای کامپایل تفسیر شده و برای خودکارسازی کار‌های تکراری و توسعه سریع برنامه‌ها، انتخاب بسیار مناسبی خواهند بود. یادگیری زبان‌های اسکریپت به دلیل روش کار ساده، بسیار آسان است؛ چرا که برای شروع کار و یادگیری، به مهارت ساختار نوشتاری کمی نیاز دارند. بعضی از زبان هایی که با هدف اسکریپت‌نویسی طراحی شده‌اند عبارت‌اند از:
از جمله انواع زبان های برنامه نویسی، زبان اسکریپت است.
- Python
- JavaScript
- Perl
- Ruby
- Bash
- PowerShell
- PHP
- Lua
- Tcl
- R
به علاوه، زبان‌های اسکریپتی اغلب دارای یک جامعه بزرگ و فعال هستند. این بدان معناست که منابع کافی آموزشی برای کمک به کاربران در درک سریع مفاهیم این زبان برنامه‌نویسی وجود دارد.
۵. زبان برنامه نویسی منطقی
زبان های برنامه نویسی منطقی از جملات منطقی و قوانین مبتنی بر اصول منطق ریاضی تشکیل شده‌اند. بر خلاف سایر زبان‌ها، زبان برنامه‌نویسی منطقی به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا با استفاده از روابط و محدودیت‌های منطقی به جای دستورات کامپیوتری، مشکلات را تعریف کنند. این نوع زبان ها در توسعه هوش مصنوعی و سیستم‌های هوشمند استفاده می‌شوند. به بیان ساده‌تر، این نوع زبان برنامه نویسی به سیستم‌ها دستور نمی‌دهد که چگونه کاری را انجام دهند، در واقع محدودیت‌هایی را برای انجام وظایف از پیش تعیین‌شده، اعمال می‌کند. در ادامه چند زبان برنامه نویسی منطقی را معرفی می‌کنیم:
- Prolog
- Mercury
- ASP (Answer Set Programming)
- Datalog
- Ciao
- CLIPS (C Language Integrated Production System)
Prolog (برنامه نویسی در منطق) محبوب‌ترین زبان برنامه نویسی منطقی است که برای برنامه‌های مختلف مانند پردازش زبان طبیعی به کار می‌رود. زبان های منطقی از همزمانی هم پشتیبانی می‌کنند؛ از این رو، می‌توان از آن‌ها در سیستم‌های محاسباتی توزیع‌شده استفاده کرد.
کاربرد زبان برنامه نویسی چیست؟
در حال حاضر، از زبان های برنامه نویسی مختلفی برای ساخت طیف وسیعی از نرم‌افزار‌ها و برنامه‌ها از جمله برنامه‌های موبایل، برنامه‌های کاربردی وب، اسکریپت‌های اجرایی و… استفاده می‌شود. بد نیست بدانید که یک زبان برنامه نویسی شامل عناصری همچون متغیر‌ها، نحو یا قوانینی برای نوشتن کد و معناشناسی یا معنای کدی می‌شود که رایانه‌ها می‌توانند به قالبی قابل خواندن توسط ماشین ترجمه کنند.
قلب هر برنامه نرم‌افزاری یا وب‌سایت، زبان های برنامه نویسی هستند و نقش کلیدی را در موفقیت پروژه موردنظرتان ایفا می‌کنند. تعداد زیادی از این زبان ها وجود دارند که ممکن است انتخاب بهترین زبان برای موقعیت مناسب را کمی دشوار کنند. این موضوع را هم در نظر داشته باشید که این زبان ها با ویژگی‌های جدید، عملکرد پیشرفته، بهینه‌سازی‌های امنیتی و سازگاری با زبان ها و پلتفرم‌های دیگر، تکامل می‌یابند.
جمع‌بندی
برنامه‌نویسی، مهارتی است که تقاضا برای آن به طور فزاینده‌ای در بازار کار رو به افزایش است. اگر به دنبال حرفه‌ای شدن در برنامه‌نویسی کامپیوتر هستید یا فقط می‌خواهید مهارت‌های جدیدی را بیاموزید، آشنایی با انواع زبان های برنامه نویسی می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید نرم‌افزار‌ها یا وب‌سایت‌ها چگونه ایجاد می‌شوند و چرا زبان های خاص برای برنامه‌های خاص بهترین عملکرد را دارند. در حقیقت، با مهارت برنامه‌نویسی، می‌توانید به عنوان برنامه نویس سایت، طراح نرم‌افزار، معماری داده یا طراحی رابط‌های کاربری بصری استخدام شوید. برای آگهی‌های شغلی زبان های برنامه نویسی از طریق سایت ایران تلنت رزومه ارسال کنید. شما کدام زبان های برنامه نویسی را ترجیح می‌دهید؟
