همیشه در زمان بحران اقتصادی در سراسر جهان کسب و کارها تحت تاثیر قرار می‌گیرند و نه تنها رشدشان متوقف شده، بلکه با نوسان و افت شدیدی روبرو می‌شوند یا حتی حیات خود را در معرض فروپاشی می‌بینند.
همۀ ما شرکت‌های بزرگی را که نامشان سال‌ها در صدر صنایع می‌درخشیدند به یاد داریم که چطور در جریان گرداب بحران اقتصادی فراگیر، گرفتار شده و نام و اعتبارشان به تاریخ پیوسته است. بحران اقتصادی معمولاً اثرات پیوسته بر تمام صنایع دارد و از کسب و کارهای کوچک و متوسط گرفته تا غول‌های صنایع؛ همه را با مشکل مواجه می‌سازد. در زمان بحران اقتصادی، نمی‌توان گفت هیچ صنعتی در امان خواهد ماند اما با برنامه‌ریزی منسجم و آمادگی مناسب، نه تنها می‌توان از آسیب‌های احتمالی پیش‌گیری کرد، بلکه می‌توان رشد کسب و کار در زمان بحران اقتصادی را نیز پیش‌بینی نمود.
در این مقاله از وبلاگ ایران تلنت سعی داریم نکاتی را در خصوص حفظ و دوام کسب و کار در زمان بحران اقتصادی بیان کنیم تا بتوانیم در این شرایط حساس نیز به رشد و گسترش کسب و کار خود ادامه دهیم.
برای رشد کسب و کار در زمان بحران اقتصادی برنامه ریزی کنید
همیشه باید آمادگی ادامه بحران اقتصادی تا سال‌های متمادی را داشته باشید و برای آن برنامه مدون، دقیق و مشخصی طراحی کنید. هیچ‌وقت نباید به این امید باشید که بحران اقتصادی به زودی تمام می‌شود و اوضاع بهبود می‌یابد.
بهتر است این نکته را به خاطر داشته باشید که اوضاع ممکن است هر لحظه بدتر شود. بنابراین همیشه باید برای شرایط بدتر از وضع موجود آماده باشید. علاوه بر این از همان روز اول، استراتژی و برنامه معینی برای عبور از دوره بحران و رشد کسب و کار در زمان بحران اقتصادی تعریف کنید.
از نظر کارشناسان کمک بگیرید
برای تداوم رشد کسب و کار در زمان بحران اقتصادی، در قراردادهای خود با مشتریان و تامین‌کنندگان مواد اولیه، باید از نظر کارشناسان بهره ببرید. برای مثال زمانی که قیمت کالاهایتان در بازار رو به افزایش است، با مشتریان خود قراردادهای بلند مدت امضا کنید تا در مواقعی که بحران اقتصادی بازار را تحت الشعاع قرار می‌دهد و میزان تقاضا کاهش می‌یابد، کاهش قیمت‌ها باعث کاهش درآمد و نقدینگی‌تان نشود؛ یا در قراردادهای تامین کالا و مواد اولیه زمان، قیمت و مدت قرارداد هوشمندانه تنظیم شود تا مواد اولیه به بهترین شکل و قیمت در دسترس باشند تا خدشه‌ای در ارائه کالا یا خدمت به مشتریان وارد نشود.
حفظ میزان فروش با ارائه پیشنهادات مناسب به مشتریان
در زمان بحران اقتصادی، بزرگ‌ترین سرمایه هر کسب و کار کانال‌های فروش و مشتریان هستند. در این دوران بهترین فرصت وجود دارد که خود را از رقبا متمایز کنید و از کانال فروش خود استفاده کرده و کالاها و خدمات جدیدی را به مشتریانتان ارائه نمائید.
در این شرایط، حتی می‌توانید به مشتریانِ رقبای خود نیز فکر کنید. ممکن است شما به دنبال بهترین و بزرگ‌ترین مشتریان آنها باشید و بخواهید با ارائه پیشنهادات وسوسه‌انگیز آنها را از سبد رقبایتان بقاپید. با این حال در نظر داشته باشید که رقبای شما با تمام وجود تلاش می‌کنند تا مشتریان بزرگ خود را راضی نگه دارند تا سهم بازار خود را حفظ کنند. در این میان، آنها معمولاً فرصت نمی‌کنند انرژی لازم را برای مشتریان کوچکتر خود بگذارند و این موضوع احتمالاً بهترین فرصت خواهد بود تا مشتریان کوچک و در حال توسعه آنها را به سمت خود جذب کنید. شاید اعمال تخفیف برای افزایش فروش یا ارائه کالای جدید به بازار کار درستی نباشد و باعث شود این حس القا شود که ارائه تخفیف به دلیل بحران اقتصادی موجود در بازار است.
به نظر می‌رسد ارائه خدمات خاصِ پس از فروش یا هنگام فروش مانند ارسال رایگان کالا از جمله خدماتی است که باعث افزایش فروش می‌شود. راه دیگر ورود به بازارهای مختلف از طریق انعقاد قراردادهای همکاری و مشارکت با صنایع دیگر و استفاده از کالاهای آنها در برابر خدمات و کالای خود است. این راه‌ها کمک می‌کنند تا با ورود به بازارهای دیگر بتوانید کسب و کار خود را رشد دهید. حضور در گردهمایی‌ها و دورهمی‌های مدیران و صاحبان کسب و کارها کمک می‌کند دایره آشنایی خود را بیشتر کنید و از این طریق بتوانید مشارکت‌های بیشتری را به انجام برسانید.
نقدینگی و رشد کسب و کار در زمان بحران اقتصادی
در زمان بحران اقتصادی نقدینگی می‌تواند موتور رشد دهنده هر کسب و کار باشد. برای به جریان انداختن و به وجود آوردن نقدینگی مناسب، توصیه می‌شود کسب و کارها، منابع اعتباری برای نقدینگی خود تعریف کنند. برای مثال بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری، و سرمایه‌گذاران می‌توانند این جریان نقدینگی را فرآهم کنند.
واقعیت این است که در زمان بحران اقتصادی، بیشتر کسب و کارها به دلیل به پایان رسیدن سرمایه و نقدینگی، ادامه کارشان با مشکل مواجه می‌شود. حتی در شرایط عادی اقتصادی هم توصیه می‌شود با کمک بانک‌ها، موسسات مالی و سرمایه‌گذاران، اعتبار مالی و نقدینگی خود را افزایش دهید زیرا در شرایط بحرانی اعطای اعتبار و نقدینگی بسیار سخت‌تر خواهد بود.
استراتژی دیگر برای افزایش نقدینگی، مدیریت پرداخت به تامین‌کنندگان و دریافت از مشتریان است. اگر رقبایتان صورت حساب تامین‌کنندگان خود را ۲ ماهه پرداخت می‌کنند و شما صورت حساب تامین‌کنندگانتان را یک ماه و نیمه، باید روند پرداخت‌های خود را مانند رقبایتان یا حتی طولانی‌تر از آنها کنید. در مواجهه با مشتریان نیز باید مدت دریافت مبلغ صورت حساب‌هایتان از آنها را کوتاه‌تر کنید. این رفتار باید در قبال تامین‌کنندگان و مشتریان کاملاً برعکس باشد. تامین‌کنندگان طولانی‌تر و مشتریان کوتاه‌تر؛ این کار باعث می‌شود مشکلات نقدینگی تا حدودی حل شود و بتوانید در زمان بحران اقتصادی، کسب و کار خود را رشد دهید.
راه دیگر افزایش نقدینگی، کاهش هزینه‌های ماهیانه است. برای مثال مبلغ اجاره محل کسب و کار خود را با اجاره مکانی کوچکتر، پائین بیاورید یا به بهانه بحران اقتصادی از موجر بخواهید تا مبلغ را افزایش ندهد. رویکرد کاهش هزینه‌های ماهیانه می‌تواند موارد دیگری مانند سرویس اینترنت، تلفن و… نیز شامل شود. تنها کافی است که به سرویس‌دهنده بگویید به دلیل مسائل قیمتی می‌خواهید ارائه‌دهنده خود را عوض کنید، خواهید دید او نیز قیمت و شرایط پرداخت فوق‌العاده‌ای به شما پیشنهاد می‌دهد.
راهکار دیگر حذف هزینه‌هایی است که در این شرایط توجیه اقتصادی ندارد. برای مثال حذف اشتراک روزنامه‌ها و مجلاتی که در شرایط مناسب با تنوع بسیار زیادی برایتان ارسال می‌شدند می‌تواند یکی از آنها باشد. با این حال توصیه نمی‌شود مراسم تولدی را که ماهی یک بار برای کارمندانتان برگزار می‌کردید را لغو کنید. کارهایی از این دست بر روحیه کارمندان تاثیرات مثبتی می‌گذارد و باعث می‌شود بازدهی کار مجموعه بالاتر برود.
در زمان بحران اقتصادی، گاهی اوقات باید به تعدیل نیرو هم فکر کرد. در این شرایط، باید سعی کنیم از بهترین و کارآمدترین نیروهای موجود در بازار کار استفاده کنیم تا با کمترین تعداد نیرو بتوانیم بزرگ‌ترین اهداف خود را اجرا کنیم. در این دوران، تبدیل هزینه‌های ثابت به هزینه‌های متغیر بسیار راهگشا خواهد بود و رمز این کار برون‌سپاری انواع و اقسام پروژه‌ها خواهد بود.
برخی از فعالیت‌های شرکت را برون‌سپاری کنید
یکی از کارهایی که به رشد کسب و کار در زمان بحران اقتصادی کمک خواهد کرد، برون‌سپاری برخی از امور است. در بیشتر کسب و کارها، خود مجموعه فعالیت‌هایی مانند مسئولیت ارسال و تحویل کالاها، یا کارهای مالیاتی و حسابرسی را بر عهده نمی‌گیرد. پس با این وجود، هم اکنون هم بسیاری از کارهای هر مجموعه برون‌سپاری می‌شود.
همانطور که گفتیم در زمان بحران اقتصادی، تبدیل هزینه‌های ثابت به هزینه‌های متغیر بسیار راهگشا خواهد بود و رمز این کار برون‌سپاری انواع و اقسام پروژه‌ها است. شاید باورتان نشود اما از بخش‌های منابع انسانی، دپارتمان مالی، تولید، حمل و نقل تا حتی بخش‌های اجرائی سازمان را می‌توان برون‌سپاری کرد.
درست استخدام کنید
یکی دیگر از راهکارهای رشد در زمان بحران اقتصادی، استخدام نیروهای مجرب است. در حالیکه بسیاری از شرکت‌ها در دوران رکود اقدام به تعدیل نیرو می‌کنند، شما می‌توانید از این فرصت جهت رشد کسب و کار خود استفاده نمایید و نیروهای مورد نیاز خود را از نیروهایی که به تازگی تعدیل شده‌اند یا به دلیل بحران‌های اقتصادی موجود مجبور به ترک کار شده‌اند، انتخاب کنید.
برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله استخدام در زمان بحران اقتصادی را مطالعه نمایید.
در پایان …
در زمان بحران اقتصادی باید مرتب فعالیتها و روندهای اقتصادی مجموعه خود را کنترل کنیم. به علاوه همکاران خود را در رابطه با سیاست‌ها و مواضع جدید مجموعه آموزش دهیم. برای رشد کسب و کار در زمان بحران اقتصادی باید روشهای بازاریابی گران‌قیمت و سنتی را کنار گذاشته و از روشهای بازاریابی دیجیتال و مبتنی بر اینترنت استفاده کنیم.
همچنین، حذف طرح‌های فروش تخفیفی و تمرکز بر کیفیت کالاها و خدمات نیز مفید خواهد بود. راه مناسب دیگر فروختن و اجاره به شرط تملیک دوباره تجهیزات کارگاه‌ها و کارخانجات است. این کار باعث می‌شود دارایی‌های راکد خود را به نقد تبدیل کرده و به جریان بیندازید. با کم کردن ساعات کار همکاران خود حقوق آنان را کم کرده و از آنها بخواهید تا در کنار کسب و کار شما کارهای پاره وقت بگیرند. حتی در این شرایط باید حقوق دریافتی خود را نیز پائین بیاوریم!
در حالی که در زمان بحران اقتصادی همه کسب و کارها در تلاشند تا به حیات خود ادامه دهند، کسب و کار هوشمند کسب و کاری است که از این تهدیدات استفاده کرده و آنها را به فرصتی برای رشد، توسعه و پیشرفت خود تبدیل کند.
سلام.
ما یک شرکت بازرگانی و وارده کننده کالاهای فصلی هستیم که علاوه بر مشکلات اقتصادی عمومی ، با ممنوعیت واردات کالاهای اصلی امان از سوی دولت مواجهیم.
از اوخر سال ۹۶ که اوضاع اقتصادی رو به وخامت گذاشت ، ما درتیم برنامه ریزی شرکت و با همکاری مشاور ، راهکارهائی نظیر آنچه در این مقاله اشاره کرده بودید را تعریف و پیاده کردیم.
ابتدا تمرکز بر تامین حداکثر کالای قابل واردات شد ، کالائی که بتواند برای ۲ سال شرکت را تامین کند.
سپس بر روی نقدینگی و بویژه کاهش هزینه ها تمرکز کردیم. فعالیت های کم بازده را حذف و یا برون سپاری نموده و نیروهای کم راندمان را از بدنه شرکت خارج کردیم. پس از آن با تمرکز بر روشهای مختلف ، نسبت به کاهش هزینه ها اقدام کردیم. کاهش هزینه های اجاره ، تغییر محل انبار به فضای کوچکتر و با هزینه کمتر ، کاهش تعداد اتومبیل های شرکت و نوسازی ناوگان شرکت و . . . عملیاتی شد و بدین ترتیب هزینه ها کاهش یافته و کنترل شد.
در انتهای سال ۹۷ و قبل از عقد قرارداد همکاری سال ۹۸ ، در جلساتی شرایط و موضوعات را به اطلاع کلیه همکاران رسید و همه برای شرایط سخت آماده شدند.
در ابتدای سال ۹۸ ضمن حفظ بدنه عملیاتی شرکت ، سعی کردیم حقوق و پرداخت های مناسب تری را برای همکاران در نظر بگیریم و تا حد امکان فضای ذهنی عمومی سازمان را آرام کنیم تا بتوانیم با قوت در مسیر حرکت کنیم.
برای ادامه راه، برنامه های کوتاه مدت و بلند مدتی را تعریف کرده ایم و سعی داریم در این شرایط، کسب و کار خود را از گزند ناملایمات رها نموده و از فرصت های بیشتر بازار استفاده کنیم.
قطعاً مقاله اخیر برای همه کسب و کارها مفید است و من بعنوان یک Case بهره گیری از مدلهای مشابه و تاثیر آن در کسب و کار را باستحضار رساندم.
ممنون
جناب آقای آجیلی،
حیلی خوشحالیم که مطالعه این مقاله برایتان مفید بوده است. از اینکه دیدگاه و تجربیات خودتون رو با ما و خوانندگان وبلاگ ایران تلنت به اشتراک گذاشتید، بسیار سپاس‌گزاریم.