فریلنسر بودن برای بسیاری از افراد که از رفت‌وآمدهای مداوم به سر کار عاصی شدهاند، شبیه به یک رویاست. شاید بپرسید مگر شغل تمام وقت چه ایرادی دارد؟ مطمئناً داشتن شغل تمام وقت هیچ ایرادی ندارد، اما انسان مدرن خواسته‌ها و نیازهای جدیدی دارد. دیجیتالی شدن جهان پیرامون‌مان هم سبب شده تا این خواسته‌ها شکلی جدید به خود بگیرند. امروزه، بسیاری از شرکت‌های بزرگ جهان هم برای کاهش هزینه‌های خود از دورکاری و فریلنسینگ استقبال می‌کنند.
کارمندان هم به جای آنکه مسافتی طولانی را هر روز طی کنند تا به محل کار برسند و سالیانی دراز را تنها با یک مجموعه همکاری کنند، ترجیح می‌دهند کارفرمایشان را خودشان انتخاب کنند و کارها از داخل خانه و یا هر جایی که هستند پیش ببرند. برخی افراد زمانی که به آزادکاری یا همان Freelancing فکر می‌کنند تصوری از ساعات کاری منعطف، کار در خانه با لباس‌های راحت و درآمد بالا (البته در برخی موارد) دارند، اما آیا واقعیت فریلنسینگ هم همینقدر جذاب است؟ در این مطلب نگاهی کرده‌ایم به این سبک از زندگی و کار به هم آمیخته!
فریلنسینگ چیست؟ فریلنسر کیست؟
فریلنسینگ یا آزادکاری (به انگلیسی Freelancing) شکلی از فعالیت اقتصادی است که در آن فرد، کارفرمای خودش می‌شود و بدون تعهد درازمدت به شرکت یا سازمان خاصی، برای انجام پروژه‌ها یا وظایف مشخصی با مجموعه‌ها و افراد مختلف (معمولاً به‌صورت مقطعی و کوتاه‌مدت) همکاری می‌کند. به شخصی که با این روش امرار معاش می‌کند، فریلنسر (Freelancer) گفته می‌شود.
مشاغلی چون عکاسی، خبرنگاری، تولید محتوا، برنامه‌نویسی و گرافیک رشته‌هایی هستند که فریلنسرهای شاغل در آنها را در اطرافمان زیاد می‌بینیم. در ایران گزارش رسمی در این حوزه وجود ندارد اما، طبق گزارش سالانه صنعت آزادکاری سال ۲۰۱۲ آمریکا، تقریباً نیمی از فریلنسرها مشغول به کار نویسندگی بودند. ۲۰ درصد تخصص اصلی‌شان را طراحی، ۸ درصد ترجمه، ۵.۵ درصد طراحی نرم‌افزار و ۴ درصد مارکتینگ ذکر کرده‌اند.
به دلایل مختلفی مانند رشد زیرساخت‌های ارتباطی و فراگیر شدن استفاده از اینترنت و تکنولوژی‌های ارتباطی، فرهنگ فریلنسینگ و سهم آن در اقتصاد به سرعت در حال گسترش است. آمارها می‌گویند در فاصله سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۳ تعداد فریلنسرها در اتحادیه اروپا ۴۵ درصد رشد داشته و طبق پیش‌بینی اتحادیه فریلنسرها، تا سال ۲۰۲۰ میلادی تعداد فریلنسرها در آمریکا از تعداد کارکنان عادی پیشی خواهد گرفت.
چگونه فریلنسر موفقی باشیم؟
قطعاً فریلنسر بودن مزایای زیادی دارد اما، فریلنسرهای باتجربه به خوبی می‌دانند که باید بعضی چیزها را رعایت کنند تا در بازار ضرر نکنند یا به‌قول‌معروف سرشان کلاه نرود! با هم برخی از این موارد را بررسی می‌کنیم:
در فریلنسینگ پس‌انداز یادتان نرود
اگر فریلنسر باتجربه‌ای باشید، حتماً می‌دانید که ممکن است در برهه‌هایی از زمان با حجم زیادی از پیشنهادهای کاری بمباران شوید و در عوض، دوره‌هایی هم می‌رسند که در آنها به دلایل مختلفی مثل رکود اقتصادی یا دور شدن از فصل اوج سفارش‌ها در حرفه شما، تعداد سفارش‌ها به‌شدت کاهش پیدا می‌کنند.
شما باید برای چنین روزهایی پس‌انداز کافی داشته باشید تا بتوانید به‌سلامت از آنها گذر کنید. بعلاوه، داشتن پس‌انداز می‌تواند برای روزهایی که کارفرماها بدقولی می‌کنند و پرداخت‌هایشان عقب می‌افتد، راهگشایتان باشد.
مراقب سلامتی‌تان باشید
درست است که کار در فضای خانه، با لباس راحت و درجه حرارت مطلوبی که طبق نیاز بدن شما تنظیم شده، یکی از بزرگترین مزایای فریلنسینگ است اما، شما باید فضا و امکاناتی مناسب برای کار در منزل داشته باشید. اگر با کامپیوتر یا لپ تاپ کار می‌کنید، مطمئن شوید میز و صندلی مناسبی دارید. همچنین، مناسب بودن نور فضای کار را حتماً بررسی کنید.
خودتان را با کار بیش از حد فرسوده نکنید. درست است که برای یک فریلنسر کار بیشتر معادل با درآمد بیشتر است و اصلاً این یکی از مزایای اصلی آزادکاری است اما، حواستان باشد که با کار زیاد به سلامتی‌تان آسیب نزنید.
قیمت را منصفانه تعیین کنید!
ارزش کار خودتان را بدانید. شما می‌توانید برای تعیین تعرفه‌ها، از افراد باسابقه‌تری که در صنعت‌تان مشغول به کار هستند کمک بگیرید. قیمت‌ها نه باید آنقدر بالا باشند که مشتریان احتمالی را پس بزنند و نه آنقدر پایین که کفاف هزینه‌های شما را ندهد و باعث شود کارتان کم‌ارزش جلوه کند.
همچنین، می‌توانید به‌جای تعیین نرخ‌های ثابت، تعرفه‌هایی منعطف بسته به میزان پیچیدگی و زمانی که انجام یک پروژه می‌طلبد، داشته باشید و بسته به نوع کار، قیمت را منصفانه تعیین کنید.
محکم‌کاری برای دریافت حق‌الزحمه
چک‌های وصول نشده، پرداخت‌های معوقه و چک و چانه زدن با واحد‌های مالی شرکت‌های بدقول، از بزرگترین مشکلات فریلنسرها است. برای گرفتار نشدن در دام پرداخت‌های معوقه و پیگیری‌های تمام‌نشدنی سعی کنید، به علاج واقعه قبل از وقوع بیندیشید.
اگر برایتان مقدور است حتماً برای تضمین وصول حق‌الزحمه‌تان از کارفرما مدرکی با وجاهت قانونی (مثل چک یا قرارداد مکتوب بگیرید). حتی‌الامکان سعی کنید با مجموعه‌ها و افراد معتبر کار کنید حتی اگر کمی از لحاظ مبلغ قرارداد مجبور شوید کوتاه آمده، با مجموعه یا فرد مربوطه راه بیایید. کار با مجموعه‌ها و افراد معتبر علاوه بر اینکه رزومه شما را درخشان‌تر می‌کند، احتمال وصول چک‌ها و نقد شدن پرداخت‌هایشان را هم افزایش می‌دهد. گرفتن پیش‌پرداخت هم یک راهکار دیگر است که می‌تواند احتمال منصرف شدن کارفرما در میانه کار و بی‌نتیجه ماندن زحمت‌هایتان را کاهش دهد.
بعلاوه، توصیه می‌کنیم اگر حجم کار و قراردادهای شما زیاد است حتماً ساز و کاری را برای پیگیری پرداخت‌هایشان طراحی کنید. برای مثال می‌توانید از یک دفترچه یادداشت استفاده کنید یا از نرم‌افزارهای یادآور تلفن همراه کمک بگیرید.
بیمه
بیمه برای همه در زندگی لازم است. این عبارت را همه بارها شنیده‌ایم اما تنها زمانی که خدای ناکرده با بیماری یا مشکلی مواجه شویم یا به سنین کهولت و بازنشستگی و عدم توانایی در انجام کار برسیم به عمق اهمیت آن پی می‌بریم. فریلنسرها به خاطر وابسته نبودنشان به سازمان‌های رسمی، باید برای بیمه شدن سراغ گزینه‌هایی همچون بیمه خویش‌فرمایی بروند. بیمه خویش‌فرمایی ممکن است کمی گران باشد. به همین خاطر هم خیلی‌ها آن را توصیه نمی‌کنند و راه‌های دیگر سرمایه‌گذاری و پس‌انداز را برای روز مبادا و اتفاقات پیش‌بینی‌نشده بر می‌گزینند.
بعضی‌ها هم به‌جای بیمه خویش‌فرمایی ترجیح می‌دهند از طریق کار پاره‌وقت در مؤسسات و سازمان‌ها (مثلاً تدریس در مؤسسات، کار در خبرگزاری‌ها و…) بیمه شوند. این انتخاب شماست و کاملاً بستگی به شرایط ویژه و منحصربه‌فرد شما دارد.
خودتان را به‌خوبی معرفی کنید
برندینگ یکی از مشکلات اصلی فریلنسرها است. به خصوص برای فریلنسرهایی که کارشان مستقیماً با نوشتن و شبکه‌های اجتماعی مرتبط نیست، معرفی خود و به نمایش گذاشتن نمونه‌کارها به گونه‌ای که توجه کارفرماها را جلب کند، کار دشواری است. به‌عنوان یک فریلنسر، شما به مراتب بیش از یک کارمند عادی نیاز به دیده شدن دارید. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم رسانه مناسب را پیدا کنید و در آن، نتایج کارهایتان را به نمایش بگذارید.
برای مثال، اگر عکاس یا گرافیست هستید و کارتان ماهیت بصری دارد، اینستاگرام فضایی مناسب برای شماست. دایره آشنایان بزرگترین سرمایه یک فریلنسر است. تا می‌توانید دایره و تنوع افرادی را که در حرفه‌تان با آنها مرتبط هستید، گسترش دهید. حضور در شبکه‌های اجتماعی و شرکت در کنفرانس‌ها و همایش‌های کاری می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
سخن پایانی
گرچه در حال حاضر، آگهی استخدام برای فریلنسر در وب‌سایت استخدامی ایران تلنت چندان زیاد نیست، اما با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام داده‌ایم امیدواریم بتوانیم در آینده‌ای نزدیک رابطی قوی بین شرکت‌ها و فریلنسرها باشیم.
فریلنسینگ و فریلنسری پدیده‌ای جدید و نو ظهوری در بازار کار ایران محسوب می‌شود. به همین دلیل، ساز و کاری محکم و دقیقی در پشت آن وجود ندارد. همین موضوع باعث می‌شود افرادی که فریلنسر هستند، به مرور زمان مجبور شوند تا دوباره به فکر ثابت باشند. از طرفی هم بیشتر شرکت‌ها هنوز هم به فریلنسرها اعتماد ندارند و ترجیح می‌دهند که کارکنانشان جلوی چشمانشان مشغول به کار باشند.
با این حال، نکته‌ای که وجود دارد این است که فریلنسینگ به سرعت در حال همه‌گیر شدن است. حتی بسیاری از شرکت‌ها، فریلنسرهای موردنظرشان را نه تنها از یک شهر، بلکه از کشورهای دیگر استخدام می‌کنند. در حقیقت، فریلنسینگ گامی بزرگ به سمت دهکده جهانی است.
اگر در حال حاضر فریلنسر هستید یا قصد دارید به شکل فریلنسری کار کنید، رعایت موارد بالا به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید به شکلی حرفه‌ای فراز و نشیب‌های موجود در پیش رویتان را مدیریت کنید.
سلام ممنون بابت مطلب خوبتون… استفاده کردم. یه تجربه داشتم که گفتم باهاتون در میون بزارم، سایت خدمات یاب هم در زمینه فریلنسینگ خیلی خوبه من تا حالا چندتا پروژه سفارش دادم و قیمت هاش هم خیلی مناسب بود.