هر سال طبق قوانین مصوبه، شرکت‌ها و سازمان‌ها، حقوق کارکنان خود را افزایش می‌دهند. اما این افزایش حقوق به معنی افزایش قدرت خرید هم هست؟ در این مقاله بر اساس اطلاعاتی که از کاربران ایران تلنت و ایران سلری دریافت کردیم، نگاهی به میزان درآمد متخصصان ایران در رشته‌های مختلف انداخته‌ایم و با میزان افزایش قیمت دلار و تورم سالانه، مقایسه کرده‌ایم. پیش از ورود به بحث اصلی نیاز است که کمی درباره دستمزد اسمی و حقیقی بیشتر بدانیم:
دستمزد اسمی و دستمزد حقیقی چیست؟
دستمزد اسمی میزان پولی است که افراد در ازای خدمت خود در بازه زمانی مشخص از کارفرما دریافت می‌کنند. دستمزد حقیقی میزان قدرت خرید افراد با پول دریافتی آن‌ها است. یعنی دستمزد حقیقی به افراد کمک می‌کند تا تغییرات ارزش ریال را با توجه به نرخ تورم ارزیابی کنند و قدرت خرید خود را در قبال آنچه به عنوان دستمزد اسمی دریافت کردهاند بسنجند. دستمزد اسمی از نظر زمانی ناظر بر شرایط کنونی است اما دستمزد حقیقی فاکتور زمان و اتفاقاتی که در طی زمان افتاده و خواهد افتاد را در نظر می‌گیرد. در دستمزد دریافتی امروز شما چندین سال تورم قرار گرفته و انتظارات تورمی آینده نیز در آن لحاظ شده است. برای این امر لازم است دستمزد، حقیقی شود.
بهای سبد مصرفی چیست؟
شاید بسیار شنیده و دیده باشید و حتی برایتان کاملا ملموس باشد که با وجود افزایش میزان درآمد شما از نظر عددی، قدرت خرید کمتری نسبت سالهای گذشته دارید. به این معنا که شاید حتی الگوی خرید شما تغییر چندانی نکرده باشد اما پس از تامین نیازهای اولیه شامل خوراک و پوشاک و سرپناه، پس‌انداز کمتری برای شما باقی می‌ماند. برای در نظر گرفتن این امر در دنیا، مفهومی به نام بهای سبد مصرفی وجود دارد. سبدی را در نظر بگیرید که نیازهای اولیه را برطرف می‌کند. این نیاز های اولیه در طی زمان بیشتر می‌شوند و حتی الگوهای مصرفی نیز تغییر می کنند. برای مثال شاید قوت غالب یک کشور در یک سال از نان به برنج تغییر کند؛ پس به اقتضای الگوی مصرفی جامعه در هر چند سال یک بار، تغییراتی هم در سبد مصرفی به وجود می‌آید.
آخرین تعریف سبد مصرفی در ایران در سال ۱۳۹۵ انجام شده است. ما هم در این گزارش برای محاسبه دقیق‌تر، دستمزد را با توجه به قیمت‌های سال پایه ۹۵، تعدیل کرده‌ایم. به این معنا که در حال حاضر بهای سبد مصرفی سال ۹۵ چه قدر است و چه میزان پول باید برای آن پرداخت شود. این ابزار به ما امکان می‌دهد تا متوجه شویم آیا واقعا درآمدمان به نسبت ۵ سال پیش رشد داشته یا تمامی رشد عددی آن در جیب تورم رفته است.
میانگین دریافتی کارشناسان با در نظر گرفتن تورم
همان‌طور که در نمودارهای دستمزد اسمی و دستمزد حقیقی کارشناسان از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ مشاهده می‌کنید، میانگین دستمزد اسمی کارشناسان دهک متوسط جامعه در سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ از ۲.۵ میلیون تومان به ۶.۲ میلیون تومان رسیده اما میانگین دستمزد حقیقی آن‌ها از ۲.۳ میلیون تومان به ۱.۸ میلیون تومان کاهش یافته است.
مقایسه نمودار دستمزد اسمی و دستمزد حقیقی به ما نشان می‌دهد افزایش حقوق افراد نه تنها منجر به قدرت خرید بالاتر افراد نشده است بلکه شاهد روند کاهشی درآمد واقعی آن‌ها هم بوده‌ایم. به این معنا که افراد در سال ۱۴۰۰ علیرغم افزایش حقوق دریافتی‌شان نسبت به سال ۹۵ نمی‌توانستند کالاها و خدمات بیشتری خریداری کنند و اگر دقیقا به همان اندازه سال ۱۳۹۵ برای کالا و خدمات پول می‌پرداختند، در نهایت پس‌انداز کمتری برایشان می‌ماند یا حتی مقروض می‌شدند.
میانگین دریافتی مدیران میانی با در نظر گرفتن تورم
دستمزد اسمی و دستمزد حقیقی مدیران میانی هم وضعیتی مشابه کارشناسان دارد. همان‌طور که در نمودارهای این بخش می‌بینید، در سال ۱۳۹۶ میانگین دستمزد اسمی مدیران میانی دهک متوسط جامعه ۳.۶ میلیون تومان بوده و در سال ۱۴۰۰ تا ۹ میلیون تومان افزایش پیدا کرده اما میانگین دستمزد حقیقی آن‌ها در طول این سال‌ها از ۳.۳ میلیون تومان به ۲.۶ میلیون تومان رسیده است. شاغلان در این رده سازمانی هم علیرغم افزایش عددی دریافتی‌شان، نمی‌توانستند کالاها و خدمات بیشتری را نسبت به سال ۱۳۹۵ خریداری کنند و شاهد سیر نزولی دستمزد حقیقی این افراد طی سالهای گذشته هستیم.
میانگین دریافتی مدیران ارشد با در نظر گرفتن تورم
دستمزد اسمی و دستمزد حقیقی مدیران ارشد وضعیتی مشابه کارشناسان و مدیران میانی دارد. نمودارها نشان می‌دهند میانگین دستمزد اسمی مدیران ارشد دهک متوسط جامعه از ۶ میلیون تومان در سال ۱۳۹۶ به ۱۵ میلیون تومان در سال ۱۴۰۰ رسیده اما میانگین دستمزد حقیقی آن‌ها از ۵.۵ میلیون تومان به ۴.۳ میلیون تومان کاهش پیدا کرده است. بنابراین مدیران ارشد با وجود افزایش حقوق دریافتی در سال ۱۴۰۰، قادر به خرید کالاها و خدمات بیشتر نسبت به سال ۱۳۹۵ نبوده‌اند و دستمزد حقیقی آن‌ها در طی سال‌ها، روند کاهشی داشته است.
میانگین دریافتی کارشناسان با در نظر گرفتن نرخ دلار
با تبدیل میانگین دریافتی کارشناسان در سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ به دلار، می‌توانیم از زاویه‌ای دیگر افزایش حقوق‌ها و قدرت خرید مردم را بررسی کنیم. نمودار میانگین دریافتی کارشناسان با در نظر گرفتن نرخ دلار به ما نشان می‌دهد دریافتی افراد در این رده سازمانی، از ۶۲۱ دلار در سال ۱۳۹۶ به ۲۱۳ دلار در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
میانگین دریافتی مدیران میانی با در نظر گرفتن نرخ دلار
تبدیل دریافتی مدیران میانی طی سالهای گذشته به دلار باز هم روند کاهشی درآمد را تایید می‌کند و نمودار آن نشان می‌دهد میانگین دریافتی مدیران میانی در سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ از ۸۹۱ دلار تا ۳۰۸ دلار کاهش یافته است.
میانگین دریافتی مدیران ارشد با در نظر گرفتن نرخ دلار
ارزش درآمد مدیران ارشد به دلار در سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ هم روند کاهشی داشته و از ۱۴۷۵ دلار به ۵۷۷ دلار رسیده است.
تغییرات حقوق دریافتی افراد طی ۶ سال گذشته
بررسی داده‌های آماری ۶ سال گذشته حاکی از این هستند که دریافتی شاغلان در رده کارشناس، بدون تغییر رده سازمانی، ۳۳۰ درصد افزایش داشته است. افرادی که رده آن‌ها در این سال‌ها از کارشناسی به مدیر میانی ارتقا پیدا کرده است، ۴۵۰ درصد افزایش حقوق داشته‌اند و در صورت ارتقای رده سازمانی از کارشناسی به مدیر ارشد در این مدت، میزان افزایش دریافتی آن‌ها به ۷۳۰ درصد رسیده است. همچنین کارشناسانی که در این سال‌ها از شرکت کوچک به بزرگ رفته‌اند، به طور میانگین،۳۹۰ درصد حقوق بیشتری دریافت کردهاند. تغییر مدرک تحصیلی از لیسانس به فوق لیسانس هم باعث افزایش ۴۰۰ درصدی میانگین دریافتی کارشناسان در ۶ سال گذشته شده است.
با استفاده از این لینک می‌توانید به متن کامل گزارش جذب و استخدام ایران تلنت دسترسی پیدا کنید.
