ایران تلنت گزارش بازار کار ایران در سال ۹۸ را با هدف بررسی بازار کار، آخرین وضعیت صنایع و مشاغل مختلف و همچنین روند استخدام و حقوق و دستمزد، ارائه کرده است. این گزارش می‌تواند راهنمایی برای افراد جویای کار باشد تا بتوانند درباره وضعیت بازار کار دید بهتری داشته باشند و برای استخدام بهترین تصمیمات را بگیرند.
اطلاعات موجود در این گزارش ایران تلنت، توسط افراد جویای کار و همچنین افرادی که در بررسی میزان حقوق و دستمزد مشارکت کردند، به دست آمده است که به بررسی کامل و دقیق از بازار کار ایران پرداخته است. این مقاله به مهم‌ترین آمار به دست آمده از این گزارش پرداخته است که این اطلاعات برای هر کارجویی می‌تواند مفید باشد.
گزارش بازار کار ایران در سال ۹۸
این گزارش، براساس تحلیل داده‌های جمع آوری شده از سایت ایران تلنت و ایران سلری تهیه شده و نتایج به دست آمده از اطلاعاتی است که شاغلین، کارجویان و همچنین کارفرمایان ارائه کردند. مواردی که در این بررسی به طور کلی به آنها پرداخته شده شامل موارد زیر می‌شود:
- بررسی وضعیت عمومی و اقتصادی مردم ایران
- مسیر شغلی متخصصان
- فرصت‌های شغلی متخصصان
- تاثیر عوامل مختلف بر حقوق متخصصان
برای شروع قصد داریم تا در مورد آمار و ارقام موجود در این گزارش درباره ایران و وضعیت عمومی و اقتصادی آن صحبت کنیم.
مشاهده کامل گزارش بازار کار ۹۸
وضعیت اشتغال در سال ۹۸
جمعیت جویای کار در سال ۹۸ پستی بلندی‌های بسیاری را در عرصه اقتصاد و وضعیت اشتغال تجربه کردند و آمارها درباره نرخ بیکاری در سال ۱۳۹۸ حاکی از آن است که ۹.۸ درصد از جمعیت فعال ۱۵ ساله و بیشتر بیکار بوده‌اند و همچنین میزان تورم در سال ۹۸ نیز افزایش یافته است و و این عدد به عدد ۳۴.۸ درصد رسیده است.
برخی از مهم‌ترین تحولات اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۸ که بر روی بازار کار نیز تاثیر بسیار زیادی دارند، به شرح زیر می‌باشد:
۱- بالا رفتن نرخ تورم
۲- رشد اقتصادی منفی
۳- کاهش قیمت جهانی نفت
۴- افزایش شاخص کل بورس
۵- افزایش قیمت دلار
این پنج مورد از اصلی‌ترین تحولات اقتصادی در سال ۹۸ بودند. اما یکی از اصلی‌ترین مواردی که در پایان سال گذشته بر روی بازار کار و اشتغال تاثیر گذاشت و تا به امروز نیز می‌توان اثر آن را حس کرد، بیماری کرونا و همه گیری آن در ایران و تمام دنیا بود.
همان‌طور که در تصویر و نمودار بالا قابل مشاهده است، می‌توان دید که تحولات ناشی از کرونا بر روی استخدام شرکت‌ها از اواخر بهمن‌ها آغاز شد و با تعطیلی تمام کشور در نوروز و فروردین ماه میزان استخدام در کشور به پایین‌تر حد خود رسید. بسیاری از شرکت‌ها به دلیل کرونا با کاهش درآمد مواجه شدند و همین موضوع باعث شد تا در همان روزهای پایانی سال ۹۸، خبرهای ناراحت کننده‌ای درباره تعدیل بسیاری از شرکت‌ها بشنویم.
همه گیری کرونا تقریبا از پایان سال ۹۸ آغاز شد و بر روند استخدام کل سال تاثیر نداشت، به همین دلیل در آمارهای منتشر شده توسط مرکز آمار، در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ میزان رشد در اشتغال دیده شده است و همچنین نرخ بیکاری در سال ۹۸ کمتر از سال قبل از آن بوده است.
در این میان شرکت‌های کشاورزی، حمل و نقل و پشتیبانی و همچنین شرکت‌های سرمایه گذاری در میان دیگر شرکت‌ها، بیشترین میزان آگهی استخدام را نسبت به سال ۹۷ داشتند.
در سال ۹۸، موقعیت‌ها شغلی بسیاری در صنایع مختلف در ایران تلنت به صورت مداوم آگهی شغلی داشتند و افراد زیادی برای آنها اقدام به ارسال رزومه می‌کردند. مشاغلی مانند کارشناس فروش، حسابدار، مدیر بازاریابی، طراح گرافیک، منشی، مدیر فروش و بازاریابی، متخصص محتوا، مدیر منابع انسانی، برنامه نویس و … در ایران تلنت آگهی‌های شغلی بسیاری داشتند. با توجه به آمار به دست آمده، سهم بخش مارکتینگ و انواع مشاغل در شرکت‌های خدمات دیجیتال، توسعه وب و نرم افزار و همچنین بخش فروش و حسابداری برای جذب نیرو از دیگر مشاغل بیشتر بوده است.
حدود ۲۱% از تمام آگهی‌های منتشر شده در ایران تلنت در سال ۹۸ برای استخدام کارشناس و ۱۸% در سطح مدیر میانی بوده است. این در حالی است که آگهی‌های شغلی برای استخدام مدیر ارشد ۳% و فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها ۱% بوده است.
در این میان اسنپ، دیجیکالا، گلرنگ و ایرانسل بیشترین سهم بازار را در استخدام به خود اختصاص داده‌اند. نام شرکت‌هایی که تعداد داده قابل قبول طبق استاندارهای آماری نداشته‌اند در این گزارش ذکر نشده است.
میزان دریافتی نیروی کار
حقوق و میزان دریافتی یکی از مهم‌ترین موارد در انتخاب شغل و همچنین مهم‌ترین موارد در تصمیم گیری‌های کارفرمایان است. در مورد شرکت‌های دولتی این میزان هر سال با نام حقوق پایه وزارت کار اعلام می‌شود، اما شرکت‌های خصوصی به هیچ عنوان قانون و قاعده خاصی برای پرداخت حقوق به کارمندان خود ندارند. عواملی مثل میزان تجربه، تحصیلات، موقعیت اجتماعی، رده سازمانی، موقعیت جغرافیایی و حتی میزان بزرگی و کوچک بودن شرکت‌ها، می‌توانند بر میزان دریافتی کارکنان تاثیر بگذارند.
سلسله مراتب سطوح شغلی مانند هرمی عمودی است که فردی که در رأس آن قرار دارد، به طور قطع بیشترین میزان دریافتی را دارد. در بیشتر شرکت‌ها سلسله مراتب به سه بخش تقسیم می‌شود که هر کدام از آنها زیرمجموعه‌های خود را دارند. این سلسله مراتب از مدیر ارشد آغاز می‌شود و به مدیر میانی و کارشناس ختم می‌شود.
با توجه به نمودار بالا می‌توان مشاهده کرد که در سال ۱۳۹۸ در تهران به طور متوسط میانگین پرداختی برای کارشناسان ۵.۳ میلیون تومان، برای مدیران میانی ۵.۵ میلیون تومان و برای مدیران ارشد ۵.۴ میلیون تومان بوده است که این ارقام نشان می‌دهد که میانگین دریافتی کارشناسان نسبت به سال گذشته آن ۲۴ درصد و مدیران ارشد، ۱۴ درصد افزایش داشته است.
با توجه به حضور پررنگ تکنولوژی در سازمان‌ها و شرکت‌ها و همچنین نیاز به حضور افرادی خبره در این زمینه در تمام سطوح سازمانی، قابل حدس بود که شغل‌های پرتکرار در سال ۹۸ به حوزه فناوری ربط داشته باشد. اما با این حال، همیشه مشاغلی وجود دارند که سازمان‌ها به آنها نیاز دارند و به همین دلیل متقاضی برای استخدام این مشاغل همیشه وجود دارد. از جمله آنها می‌توان به بخش مالی و همچنین بخش حقوقی سازمان‌ها اشاره کرد و می‌توان این مشاغل را در دسته مشاغل پرتکرار قرار داد.
در نمودار بالا می‌توانید مشاغل پرتکرار در سطوح مختلف سازمان را مشاهده کنید و از میان آنها پردرآمدترین را می‌توان به دست آورد. به عنوان مثال، در رده سازمانی مدیران ارشد، عنوان شغلی عضو هیأت مدیره به طور میانگین با ۱۵.۷ میلیون تومان پردرآمدترین شغل این رده سازمانی بوده است. این در حالی است که در رده مدیران میانی مدیر توسعه و کسب و کار با ۹ میلیون تومان و کارشناس ارشد منابع انسانی با ۴.۹ میلیون تومان پردرآمدترین مشاغل در رده‌های مدیر میانی و کارشناس بودند.
تفاوت دریافتی در شرکت‌های بزرگ نسبت به کوچک در سمت‌های مختلف در تهران
تمام مشاغل شرایط و روند یکسانی ندارند. آنچه ممکن است برای یک شرکت کوچک طبیعی باشد، برای یک شرکت بزرگ عجیب است. تفاوت بین شرکت‌های کوچک و شرکت‌های بزرگ، همان چیزی است که هر فرد هنگام تصمیم گیری برای استخدام باید به آن توجه کند.
اندازه مشاغل را می‌توان بر اساس تعداد کارکنانی که برای آن کار می‌کنند یا کل درآمد آن در مدت زمان مشخصی اندازه گیری کرد، اما هیچ معیار خاصی وجود ندارد که یک تجارت بزرگ را از یک تجارت کوچک جدا کند. اما با این حال ما در این گزارش، شرکت‌هایی که کمتر از ۱۰۰ نفر پرسنل دارند را شرکت‌های کوچک نامگذاری کردیم و شرکت‌های دارای بالای ۱۰۰ پرسنل را شرکت‌های بزرگ در نظر گرفتیم تا بتوانیم آنها را دسته بندی کنیم. دسته بندی شرکت‌ها به بزرگ و کوچک امری توافقی است و این دسته بندی در ایران می‌تواند متغیر باشد.
نمی‌توان گفت که شرکت‌های بزرگ بر شرکت‌های کوچک برتری دارند، اما در واقع مواردی وجود دارد که این دو را از هم متمایز می‌کند. این تفاوت‌ها می‌تواند شامل فرهنگ سازمانی باشد و یا اینکه به بحث میزان دریافتی کارکنان ربط داشته باشد.
در گزارش کار سال ۹۸ تفاوت دریافتی در شرکت‌های بزرگ نسبت به کوچک و در سمت‌های مختلف به دست آمده است. بر اساس این گزارش، فردی با سمت مدیر کارخانه در یک شرکت بزرگ به طور میانگین ۳۵% بیشتر از فردی با این سمت در شرکت کوچک حقوق دریافت می‌کند. به همین ترتیب این رقم برای مدیر عامل ۳۴% و برای مدیر بازاریابی و فروش ۲۴٪ در سال ۹۸ بوده است. این تفاوت حقوق در شرکت‌های بزرگ و کوچک می‌تواند یک دلیل عمده داشته باشد و آن هم میزان تفاوت درآمدی است که دو شرکت نسبت به هم دارند.
درصد اشتغال خانم‌ها و آقایان در شرکت‌های مختلف تهران
بحث در مورد کار کردن خانم‌ها و آقایان در بازار کار همیشه جزء بحث‌های جنجالی و پر حاشیه‌ای بوده است. از میزان حقوق گرفته تا مزایایی که برای هر کدام در محیط کار وجود دارد، هر کدام می‌توانند یک موضوع مهم برای بررسی وضعیت هر کدام در بازار کار باشند.
البته باید بگوییم که این موضوع در سراسر دنیا نیز صدق می‌کند و یافتن شغل برای زنان بسیار دشوارتر از مردان است.
از منظر اقتصادی، کاهش شکاف‌های جنسیتی در نیروی کار می‌تواند تولید ناخالص داخلی جهانی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. بسیاری از کشورهای پیشرفته با از بین بردن این شکاف جنسیتی، شاهد افزایش متوسط رشد سالانه تولید ناخالص داخلی خود هستند.
در صورتی که میزان دریافتی خانم‌ها و آقایان در اصل نباید تفاوتی با هم داشته باشد، اما به طور کل دریافتی آقایان از خانم‌ها بیشتر است. این تفاوت برای سطوح غیر مدیریتی حدود ۱۰% و در میان مدیران میانی به ۱۳% و برای سطوح مدیران ارشد به ۱۵% می‌رسد.
آمار به دست آمده در این گزارش نشان می‌دهند که سهم اشتغال خانم‌ها در شرکت‌های خصوصی و بین المللی بیشتر از شرکت‌های دولتی است. همچنین، در تحلیل سطوح سازمانی مشاهده می‌شود که زنان در سطوح غیر مدیریتی حضور نزدیک به سه برابری نسبت به سطوح مدیران ارشد دارند.
گزارش بازار کار در سال ۹۸ نشان می‌دهد که متأسفانه میزان اشتغال خانم‌ها نسبت به آقایان تفاوت بسیار زیادی دارد و حتی در رده مدیر ارشد با بیش از ۱۵ سال سابقه کاری، تنها ده درصد از خانم‌ها در تهران مشغول به کار هستند. در بازار کار ایران، خانم‌ها تنها در بخش کارشناس در شرکت‌ها نسبت به دیگر سمت‌ها حضور پررنگ‌تری دارند و شاید یکی از دلایل حضور کم خانم‌ها در رده‌های سازمانی بالاتر این باشد که جایگاهی برای خانم‌ها در در این رده‌ها در برخی سازمان‌ها در نظر گرفته نشده است.
این موضوع برای بازار کار یک چالش بزرگ به شمار می‌آید و می‌توان با الگو قرار دادن کشورهای پیشرفته و با کاهش شکاف جنسیتی، کاری کرد که پیشرفت در اقتصاد و تولید به وجود آید.
نمودار بالا نیز نشان می‌دهد که میزان اشتغال خانم‌ها، حتی با افزایش سابقه کاری کمتر می‌شود و کمتر در شرکت‌ها و سازمان‌ها شاهد استخدام خانم‌ها در دره‌های سازمانی مدیر ارشد و بالاتر هستیم.
آنچه در این مقاله گفته تنها بخش کوچکی از گزارش بازار کار در سال ۹۸ بود. این گزارش به صورت کامل، تمام آنچه که بازار کار ایران در سال ۹۸ گذشته است را با نمودار و آمار و ارقام نشان می‌دهد. اگر دوست دارید تا آمار و اطلاعات کامل‌تری از گزارش جامع بازار کار ایران سال ۱۳۹۸ به دست آورید می‌توانید به آدرس www.irantalent.com/reports/posts/15 مراجعه کنید. همچنین برای مشاهده جزئیات حقوق متخصصان می‌توانید به سایت iransalary.com مراجعه کنید.
