برنامه نویسی یکی از مشاغلی است که سرعت رشد آن بسیار زیاد است و امروزه به یکی از واجبات در دنیای تکنولوژی تبدیل شده است. برنامه نویسان نرم افزارها و سیستم عامل‌هایی طراحی و می‌سازند که تمام سیستم‌های دیجیتال و کامپیوتری، از رایانه‌های شخصی گرفته تا تلفن‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها و سایر دستگاه‌های دیجیتال به آن متکی هستند.
از آنجایی که به حضور برنامه نویسان در تمام صنایع و کارها و برای همه چیز از طراحی وب گرفته تا برنامه‌های موبایل و بازی‌های ویدئویی نیاز است، به همین خاطر هم امروزه شاهد هستیم که تعداد فرصت‌های شغلی برای این حرفه بسیار زیاد شده است و از هر ده آگهی استخدامی یکی از آگهی‌ها به استخدام برنامه نویس (developer) اختصاص دارد. تمام این موارد و مزایا باعث شده که بسیاری به برنامه نویسی علاقه‌مند شوند و آن را به عنوان شغل آینده خود در نظر بگیرند.
چیزی که تا امروز درباره مسیر شغلی برنامه نویسی شنیدیم، بیشتر به خودآموزی و شرکت در کلاس‌های آنلاین ارتباط داشته است و درباره مسیر شغلی برنامه نویسی از دانشگاه و به صورت آکادمیک کمتر صحبت شده است. البته که نباید فراموش کرد که برنامه نویسی یعنی تمرین، تمرین و تمرین و اگر قرار باشد از مسیر دانشگاه نیز وارد این حیطه شوید، نباید یادگیری و تمرین خودآموز را کنار بگذارید. در این مقاله قصد داریم تا با شما درباره مسیر شغلی آکادمیک برنامه نویسی و رشته دانشگاهی برنامه نویسی (اگر وجود داشته باشد) صحبت کنیم.
مسیر شغلی برنامه نویسی از دانشگاه و هنرستان
تفاوت بین داشتن مدرک و گواهی چیست؟ دانشگاه رفتن و نشستن سر کلاس دانشگاه چه تفاوتی با حضور در بوت کمپ‌ها و کلاس‌های آنلاین دارد؟ برای پاسخ به این سؤالات باید عنوان کنیم، که تفاوت این موارد بسیار ناچیز است و به هیچ عنوان تفاوتی ندارد که شما کدام مسیر را برای رسیدن به برنامه نویسی انتخاب کنید. در نهایت از دو روش باید بتوانید دانش و مهارت کافی به دست بیاورید تا بتوانید در بازار کار رقابتی امروز خود را ثابت کند.
هر دو گزینه دارای نکات مثبت و منفی هستند و شما باید با بررسی این موارد یکی را برای مسیر شغلی ایده‌آل خود انتخاب کنید.
یادگیری برنامه نویسی به روش خودآموز
مسیر سنتی برنامه نویس شدن تا به امروز، همان مسیر یادگیری خودآموز بوده است که اتفاقا نسبت به دانشگاه انعطاف پذیری بیشتری دارد و همچنین باعث صرفه جویی در زمان و هزینه می‌شود.
در این روش شما می‌توانید شرکت در یک بوت کمپ کدنویسی یا شرکت در دوره‌های آنلاین را انتخاب کنید. برخی بوت کمپ‌ها روش‌هایی بسیار نوین در یادگیری دارند و حتی برای اینکه شما را درگیر یادگیری نگه دارند، فردی را به عنوان مربی یا منتور به شما اختصاص می‌دهند.
در روش خودآموز شما می‌توانید سرعت یادگیری را خودتان تنظیم کنید و خب این موضوع، می‌تواند به شما کمک کند تا یادگیری برنامه نویسی را سریع‌تر از دانشگاه به پایان برسانید. نکته دیگر این است که شما آزادی بیشتری در انتخاب اینکه چه چیزی یاد بگیرید و چه زمانی آن را انجام دهید، خواهید داشت.
اما جدا از این مزایا، در پیش گرفتن این مسیر می‌تواند روی چشم انداز شغلی شما تأثیر بگذارد. کارفرمایانی هستند که به دلیل نداشتن مدرک از استخدام شما خودداری می‌کنند. حتی در برخی شرکت‌ها ممکن است به برنامه نویسانی که مدرک معتبر ندارند، حقوق کمتری پرداخت کنند.
اینجاست که تجربه به کار می‌آید. افرادی با سطح تجربه بالا در برنامه نویسی و بدون مدرک تحصیلی می‌توانند انتظار حقوق بالا داشته باشند و می‌توانند درخواست حقوق خود را با توجه به توانایی خود ارائه دهند.
انتخاب روش آکادمیک برای یادگیری برنامه نویسی
در روش آکادمیک، دریافت مدرک ممکن است کمی از روش قبلی بیشتر طول بکشد. اکثر دوره‌ها و رشته‌های تحصیلی طی یک سال مشخص به پایان می‌رسند؛ به عنوان مثال، همه می‌دانیم که دوره لیسانس ۴ سال طول می‌کشد.
درست است که حضور در دانشگاه و نشستن سر کلاس‌های درس، ممکن است دست شما برای سرعت بخشیدن به یادگیری را باز نگذارد، اما این امکان را به شما می‌دهد تا از تجربه اساتید خبره و دانش آنها استفاده کنید و به دانش خود بیفزایید.
اشاره به مدرک تحصیلی مرتبط با برنامه نویسی در رزومه نیز می‌تواند برای شما یک نقطه قوت به شمار آید و شانس استخدام و درخواست حقوق بالا را برای شما افزایش دهد. برخی کارفرمایان و شرکت‌ها بر مدرک تحصیلی حساسیت دارند و مدرک تحصیلی در رزومه شما، می‌تواند به عنوان برگ برنده عمل کند.
هر مسیری را که انتخاب کنید، با کسب دانش و تجربه در این زمینه، شانس خود برای استخدام در بهترین شرکت‌ها را افزایش می‌دهید. تا زمانی که بر کار خود تمرکز داشته باشید و روز به روز خود را قوی‌تر کنید، می‌توانید فرصت استخدام در شرکت‌های بزرگ را داشته باشید.
رشته برنامه نویسی
لازم است بدانید که ما در ایران و در هیچ دانشگاهی رشته‌ای به نام رشته برنامه نویسی نداریم. اما دروسی که به برنامه نویسی ربط داشته باشند و شما بتوانید با خواندن آنها علم و سواد خود در برنامه نویسی را افزایش دهید، در رشته‌هایی دیگر وجود دارد.
رشته‌های علوم کامپیوتر مانند نرم افزار و فناوری اطلاعات، رشته‌هایی هستند که دروس برنامه نویسی را دارند. برای ادامه دادن مسیر شغلی برنامه نویسی به صورت آکادمیک، باید در این رشته‌ها تحصیل کنید. البته باید عنوان کنیم که رشته برنامه نویسی در دانشگاه‌های دولتی و دانشگاه آزاد ارائه نمی‌شود و در چند سال گذشته، دانشگاه علمی کاربردی رشته‌ای تحت عنوان برنامه نویسی وب ارائه کرده است که خب اگر برای شما دانشگاه و دولتی و آزاد بودن آن اهمیت ندارد، این دانشگاه می‌تواند انتخاب خوبی برای شروع مسیر آکادمیک باشد. در این رشته می‌توانید هم با خود برنامه نویسی آشنا شوید و هم زبان‌های برنامه نویسی آینده‌دار را به خوبی بشناسید و یاد بگیرید.
رشته برنامه نویسی فنی حرفه‌ای
رشته برنامه نویسی در دبیرستان و هنرستان‌های فنی حرفه‌ای نیز وجود ندارد و علاقه‌مندان می‌توانند رشته کامپیوتر را انتخاب کنند و خود را با این رشته برای راه‌یابی به دانشگاه آماده کنند. برخی از دروس تخصصی که در رشته کامپیوتر در هنرستان‌ها و مدارس فنی حرفه‌ای آموزش داده می‌شوند عبارت‌اند از:
- نقشه کشی فنی رایانه‌ای
- دانش فنی پایه (شبکه نرم افزار رایانه)
- نصب و راه اندازی سیستم رایانه
- تولید محتوای الکترونیک و برنامه سازی
- توسعه برنامه سازی و پایگاه داده
- پیاده سازی سیستم‌های اطلاعاتی
- تجارت الکترونیک و امنیت شبکه
- نصب و نگهداری تجهیزات شبکه و سخت افزار
- فناوری نوین
در کنار این دروس، دروسی مانند ریاضیات نیز وجود دارد که فردی که برنامه نویسی را به عنوان شغل آینده خود انتخاب کرده، حتما باید در ریاضیات نیز قوی باشد. فقط نباید فراموش کرد که برنامه نویسی نیاز به تلاشی فراتر از دانشگاه و مدرسه دارد.
چشم انداز شغلی در برنامه نویسی
گزینه‌های شغلی زیادی در زمینه برنامه نویسی وجود دارد. به عنوان یک برنامه نویس، می‌توانید در مشاغل مختلف از تحلیلگر سیستم‌های کامپیوتری گرفته تا مدیر پایگاه داده کار کنید. حتی علاوه بر تعدد شغل، این امکان برای شما فراهم است که درآمد بسیار خوبی نیز از مدرک و دانش خود به دست آورید.
برخی از مشاغل جذاب و خلاقانه‌ای که این رشته برای ارائه دارد شامل ساخت بازی‌های ویدیویی، انیمیشن و طراحی وب‌سایت می‌شود. از آنجایی که این رشته تخصص‌های بسیاری را شامل می‌شود، پیدا کردن شغلی که دست شما را برای خلاق بودن باز بگذارد، بسیار آسان است.
حقوق برنامه نویس
حقوق برنامه نویسان مانند دیگر مشاغل به عوامل مختلفی بستگی دارد. عواملی مانند سطح تجربه، میزان سابقه کاری، مهارت‌ها، آشنایی به زبان، مدرک تحصیلی (که موضوع بحث ما در این مقاله است) و عوامل بسیار دیگر، می‌توانند باعث بالا و پایین شدن حقوق برنامه نویسی شوند.
بر اساس اطلاعات به دست آمده از گزارش حقوق و دستمزد وب‌سایت ایران‌سلری، میانگین حقوق برنامه نویس در ایران ۶,۰۰۰,۰۰۰ تومان است. حقوق این افراد از ۳,۰۰۰,۰۰۰ تومان (کمترین) تا ۱۰,۵۰۰,۰۰۰ تومان (بالاترین) متغیر است.
این میانگین حقوق ماهانه شامل مسکن، حمل و نقل و سایر مزایا می‌شود. حقوق توسعه دهندگان وب و برنامه نویسان در ایران و حتی در دیگر کشورها بر اساس تجربه، مهارت، جنسیت یا موقعیت مکانی متغیر است و هر شرکت و کارفرما می‌تواند بنا به خواست خود و برنامه نویس میزان حقوق را مشخص کند. در ادامه مقاله درباره این فاکتورها و تاثیر آنها در میزان حقوق برنامه نویسان صحبت خواهیم کرد.
مشاغل مرتبط با برنامه نویسی
اگر در رشته کامپیوتر تحصیل کرده باشید، مهارت‌های فنی و غیر فنی زیادی را کسب خواهید کرد که امکان کار در مدیریت تا برنامه نویسی را برای شما فراهم می‌کنند. به این معنا که شما انتخاب‌های بسیار زیادی در حیطه تخصصی خود خواهید داشت که اینها شامل سازمان‌های مالی، شرکت‌های مشاوره‌ای، شرکت‌های نرم افزاری، شرکت‌های ارتباطات و تلکامی، شرکت‌های داده محور، سازمان‌های دولتی، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها می‌شود.
مثل تمام توصیه‌های کاری، فراموش نکنید که تجربه کار در دانشگاه و حتی کارآموزی می‌تواند به شما کمک کند تا راحت‌تر برای فرصت‌های شغلی اقدام کنید. همچنین می‌توانید روی پروژه‌های مستقل خود کار کنید و این کار را حتی در زمان دانشگاه نیز می‌توانید انجام دهید.
برخی از مشاغلی که شما با مدرک کامپیوتر و زیرشاخه‌های آن می‌توانید به دست آورید را در ادامه نام خواهیم برد.
|
مشاور فناوری اطلاعات |
| یک مشاور فناوری اطلاعات به شرکت‌ها در مورد برنامه ریزی، طراحی، نصب و استفاده از سیستم‌های فناوری اطلاعات برای دستیابی به اهداف تجاری، رفع مشکلات یا بهبود ساختار و کارایی سیستم‌های خود مشاوره می‌دهد. |
|
مشاور امنیت سایبری |
| حفظ امنیت سایبری موضوع بسیار مهمی شده است و به همین خاطر، از تحصیل کرده‌های رشته‌های کامپیوتر برای این نقش کمک گرفته می‌شود. کار اصلی آنها در این موقعیت شغلی درک خطرات برای امنیت اطلاعات یا داده‌ها خواهد بود. |
|
مدیر سیستم‌های اطلاعاتی |
| کار مدیر سیستم‌های اطلاعاتی مشابه مشاور فناوری اطلاعات است و معمولاً این موقعیت شغلی مانند کار یک کارمند تمام وقت است که مسئول ایمنی عملیات‌ها و کارکرد صحیح سیستم‌های رایانه‌ای در شرکت‌ها است. مدیر سیستم‌های اطلاعاتی مسئول نگهداری کل زیرساخت ICT در سازمان است. |
|
متخصص داده |
| متخصصان داده، داده‌های علمی را تجزیه و تحلیل می‌کنند و گاهی از کدنویسی برای تسهیل فرآیند کارشان استفاده می‌کنند. |
|
مدیر پایگاه داده |
| مدیر پایگاه داده (DBA) مسئول استفاده دقیق و ایمن، توسعه و حفظ عملکرد، رعایت یکپارچگی و امنیت پایگاه داده است. |
|
تحلیلگر سیستم |
| تحلیلگر سیستم از رایانه‌ها و سیستم‌های مرتبط برای طراحی راه‌حل‌های جدید فناوری اطلاعات و همچنین اصلاح و بهبود سیستم‌های فعلی استفاده می‌کند تا در نهایت بتواند کارایی و بهره‌وری سیستم‌ها در شرکت‌ها را بهبود دهد. |
|
توسعه دهنده بازی |
| توسعه‌دهندگان بازی، انواع بازی را برای رایانه‌های شخصی، کنسول‌های بازی، پلتفرم‌های آنلاین، تبلت‌ها، تلفن‌های همراه و سایر دستگاه‌های دستی تولید می‌کنند. این نقش به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود. اول، جنبه خلاقانه طراحی یک بازی و پرداختن به هنر، انیمیشن و استوری بورد وجود دارد. دوم، جنبه برنامه نویسی و استفاده از زبان‌های برنامه نویسی مانند C++ برای طراحی بازی دارد. |
|
نویسنده تکنیکال |
| نویسنده تکنیکال یا فنی که در بسیاری از صنایع مورد نیاز است، دستورالعمل‌هایی را برای کمک به مردم برای درک نحوه استفاده از یک محصول یا خدمات ارائه می‌کند. |
|
توسعه‌دهنده وب |
| توسعه دهندگان وب عموماً به دو دستۀ توسعه‌دهندگان Front-end (سمت بازدیدکننده) و توسعه‌دهندگان Back-end (سمت سرور) تقسیم می‌شوند و بر اجرای صحیح وب‌سایت با کد نظارت دارند. |
|
توسعه‌دهنده نرم افزار |
| توسعه‌دهندگان نرم افزار مسئول ساخت نرم افزار هستند. آنها معمولاً مفهوم یا طرحی که توسط شخص دیگری ارائه شده را تحویل می‌گیرند و کدهای لازم برای تبدیل شدن آن طرح به یک محصول کاربردی را می‌نویسند. |
|
توسعه‌دهنده اپلیکیشن موبایل |
| بسیاری از توسعه‌دهندگان اپلیکیشن موبایل به صورت فریلنسر یا آزادکار هستند و کار آنها طراحی و تولید اپلیکیشن‌های متنوع برای کاربران موبایل در سیستم عامل‌های مختلف است. |
سخن پایانی
مسیر شغلی برنامه نویسی به دو دسته تقسیم می‌شود که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. در نهایت این شما هستید که باید یکی از این دو روش را برای برنامه نویس شدن انتخاب کنید. رشته برنامه نویسی در ایران و در دانشگاه‌ها وجود ندارد و تنها دانشگاهی که آن را ارائه می‌دهد، دانشگاه علمی کاربردی است. اگر دوست دارید تا مدرک آکادمیک داشته باشید و بعد وارد این حرفه شوید، می‌توانید این دانشگاه را انتخاب کنید و یا اینکه سراغ رشته کامپیوتر و نرم افزار بروید. در نهایت تلاش و تمرین شما است که موفقیت شما در این مسیر شغلی را به وجود می‌آورد.
سلام
اگر مصلان ما در سال سوم راهنمایی
بصورت خصوصی یعنی کلاس ازاد های برنامه نویسی یاد بگیرم و بعد با مدرک های که در این کلاس های برنامه نویسی یاد گرفتم میتونم مهاجرت کنیم و هیچ نیازی به مدرک تحصیلی نباشد ؟؟