بسیاری از رشته‌های مهندسی و یا حتی می‌توان گفت تمام رشته‌های مهندسی، در راستای رفاه زندگی بشر هستند و بدون افرادی خبره در این رشته‌ها، این رفاه محقق نخواهد شد. یکی از این رشته‌ها مهندسی صنایع است. فارغ‌التحصیلان در رشته صنایع، از دانش خود در مورد رفتار انسان، تجهیزات، اطلاعات و شیوه‌های ارتباطی برای توسعه فرآیندها استفاده می‌کنند. مهندسان صنایع در بهینه‌سازی متخصص هستند و از اصول ریاضی، مهندسی و روان‌شناسی برای بهبود بهره‌وری، ایمنی و کیفیت تجهیزات و محصولات، استفاده می‌کنند.
مهندسان مکانیک با انتخاب این رشته در مسیر زیر قدم برمی‌دارند:
- مطالعه مبانی سیستم‌های تولیدی و صنعتی
- شناسایی مشکلات و ارائه راه‌حل‌هایی برای بهبود بهره‌وری، کیفیت و ایمنی
- توجه به رفتارهای انسانی در زمان طراحی فرآیندها و سیستم‌های تولید
- اعمال دانش خود در صنایع برای «سیستم‌های انسانی» مانند دولت، بیمارستان‌ها، بانک‌ها و سایر سازمان‌های بخش خدمات
اگر دوست دارید تا فردی تاثیرگذار در جامعه باشید، می‌توانید به تحصیل در رشته مهندسی صنایع فکر کنید. اما شاید ندانید که شرایط ورود به رشته صنایع چیست و برای تحصیل در بهترین دانشگاه برای مهندسی صنایع چه الزاماتی را باید رعایت کنید. برای رفع این ابهامات، در ادامه مقاله ما را همراهی کنید.
معرفی رشته مهندسی صنایع
مهندسی صنایع رشته‌ای است که شامل تجزیه و تحلیل، توسعه، بهبود، پیاده‌سازی و ارزیابی سیستم‌های یکپارچه و اجزای آن از جمله مواد، اطلاعات، انرژی، افراد، پول، زمان، تجهیزات و فرآیندهای مرتبط می‌شود. مهندسی صنایع از دانش رشته‌های مختلف، از ریاضیات گرفته تا روان‌شناسی، از ارتباطات تا علوم کامپیوتر و از مدیریت تولید تا کنترل فرآیند، استفاده می‌کند. مهندسان صنایع سیستم‌های کارآمد و مولد را در طیف وسیعی از محیط‌های تجاری، صنعتی و دولتی طراحی می‌کنند. افرادی که این رشته را برای تحصیل انتخاب می‌کنند با اصول و تکنیک‌های طراحی مهندسی در بسیاری از جنبه‌های زندگی آشنا می‌شوند و به دنبال مشخص کردن، پیش‌بینی و ارزیابی نتایج حاصل از سیستم‌ها یا فرآیندهای تولیدی هستند.
برای ورود به رشته صنایع باید در مورد مهارت‌های مورد نیاز و همچنین مسئولیت‌های این مهندسان بیشتر بدانید تا بتوانید در زمان کاریابی به طور خاص روی آگهی‌های استخدامی‌ای تمرکز کنید، که بیشترین میزان شباهت را با مجموعه مهارت‌ها و توانایی‌های شما داشته باشند.
برای مشاهده آخرین فرصت های شغلی استخدام مهندس صنایع کلیک کنید.
وظایف یک مهندس صنایع
یک مهندس صنایع مسئول بررسی زمان‌بندی‌ها، مشخصات و سفارش‌های تولید است و وظیفه نظارت بر عملیات با هدف بهبود بهره‌وری و کارایی را بر عهده دارد.
آنها فرایندهای تولید را به‌گونه‌ای طراحی می‌کنند تا کارآمد باشند و میزان ضایعات در آنها کاهش پیدا کنند. علاوه بر این، به دنبال راه‌هایی برای کاهش هزینه‌ها در زمان اجرای فرآیندها هستند. آنها همچنین داده‌ها را برای استفاده از پیشرفتهای تکنولوژیکی و طراحی سیستم‌های کنترلی برای به حداقل رساندن هزینه‌ها و مشکلات در تولید، ارزیابی می‌کنند.
گاهی از مهندسان صنایع خواسته می‌شود که وظایف و مسئولیت‌های دیگر کارکنان را ارزیابی کنند و آنها را برای فرآیندهای جدید آموزش و دستورالعمل‌ها را به آنها ارائه دهند. در واقع ممکن است مدیریت پروژه نیز به دست مهندسان صنایع بیفتد. بنابراین، در راستای این مسئولیت خود ممکن است نیاز به گزارش‌دهی نیز داشته باشند.
به صورت کلی، در آگهی‌های استخدام مهندس صنایع ممکن است موارد زیر را به عنوان وظایف و مسئولیت‌های مهندسان صنایع مشاهده کنید:
- بررسی زمان‌بندی برنامه‌های تولیدی و سفارشات
- نظارت بر عملیات با هدف بهبود بهره‌وری و کارایی
- طراحی فرایندهای کارآمد در تولید در راستای کاهش ضایعات
- توسعه و بهبود اجرای فرایندها
- ارائه راهکارهایی برای صرفه جویی در هزینه‌ها
- ارزیابی داده‌ها برای استفاده از پیشرفتهای تکنولوژیکی
- طراحی سیستم‌های کنترلی برای به حداقل رساندن هزینه‌ها و چالش‌های مربوط به تولید
- ارزیابی وظایف و مسئولیت‌های کارکنان
- آموزش کارکنان برای فرایندهای جدید و ارائه دستورالعمل‌ها به آنها
- تجزیه و تحلیل موجودی و سفارشات خرید برای رفع نیازهای تولید
- مدیریت مستندات به‌دست‌آمده از فرآیندها
- تهیه گزارش از روند تولید
مهارت‌های یک مهندس صنایع
مهندسان صنایع دانش پیشرفتهای در مورد ماشین‌آلات تولید، فرآیندها و استانداردها دارند. علاوه بر این، آنها باید دانش فنی در کامپیوتر، کار با سیستم‌ها و تسلط به MS Office و AutoCAD داشته باشند. این مهندسان را قادر می‌سازد تا مشکلات فنی پیچیده را حل کنند. اما دیگر مهارت‌هایی که مهندسان صنایع باید داشته باشند، عبارت‌اند از:
- دانش پیشرفته در ماشین‌آلات تولید، فرآیندها و استانداردها
- آشنایی با استراتژی SPC و JIT
- آشنایی با فناوری کامپیوتر و عملیات سیستم
- تسلط به MS Office و AutoCAD
- توانایی حل مشکلات فنی و پیچیده
- دانش کار با سیستم‌های Agile/Scrum یا سایر ابزارهای مشارکتی
- تخصص بالا در کار با نرم افزارهای مهندسی
- تسلط کامل به نرم افزارهای ارائه
- توانایی ارائه اطلاعات پیچیده به مدیران و مدیران تجاری غیرفنی
- مهارت بالا در برقراری ارتباط
- مهارت بالا در ارائه
- مهارت بالا در مدیریت پروژه
- توجه شدید به جزئیات
- توانایی کار در یک تیم
نیازمندی‌های برای ورورد به رشته صنایع
برای اینکه بتوانید به عنوان مهندس صنایع در شرکت‌ها استخدام شوید، باید از دوران دبیرستان و یا حتی قبل از آن خود را آماده کنید. حتی می‌توانید خود و توانایی‌های خود را از قبل محک بزنید، تا به این نتیجه برسید برای این رشته ساخته شده‌اید یا خیر. یکی از راه‌های متداول برای سنجش نقاط قوت و ضعف افراد و اینکه چه شغل‌هایی برای آنها مناسب است، انجام تست MBTI است. این تست به افراد این بینش را می‌دهد که برای چه محیط‌های کاری مناسب هستند و حتی برای کار تیمی و سنگین ساخته شده‌اند یا خیر. با آگاهی از نقاط قوت و ضعف خود نیز، می‌توانید به ایده‌ی خوبی از توانایی‌های خود برسید و آن را با مهارت‌های مورد نیاز برای رشته صنایع مقایسه کنید.
اما اگر انتخاب شما مهندسی صنایع است، باید در دوران دبیرستان رشته ریاضی فیزیک را انتخاب کنید و در دروس پایه خود را قوی کنید. به این نکته توجه کنید که برای قبولی در دانشگاه‌های برتر ایران در رشته صنایع، چه الزاماتی نیاز است و رتبه کنکور شما حداقل باید چند باشد. سپس، برای رسیدن به آن رتبه و بر اساس دانشگاه مطالعه داشته باشید.
اگر زمان دارید روی بهبود مهارت خود در ابزارهای مورد نیاز در مهندسی صنایع کار کنید. نرم‌افزارهای Office مخصوصا Excell مهم‌ترین برنامه‌هایی هستند که هر مهندس صنایعی باید روی آنها تسلط داشته باشد. اما در کنار این نرم افزارها، می‌توانید روی مواردی که در زیر نام می‌بریم نیز کار کنید و مهارت خود را افزایش دهید:
- JIRA
- Minitab
- GAMS
- Comfar
- MSP
- Lindo
- Primavera
زیرشاخه‌های مهندسی صنایع
بیشتر رشته‌های مهندسی دارای زیرشاخه‌های متعدد هستند و این کار را برای فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها برای ورود به بازار کار راحت کرده است. در مورد مهندسی صنایع، برخی از پرتکرارترین شاخه‌های انتخابی فارغ‌التحصیلان برای کار موارد زیر هستند:
- مدیریت پروژه و برنامه‌ریزی
- مدیریت تولید
- مدیریت عملیات
- مدیریت منابع انسانی
- مدیریت مالی
- مهندسی کیفیت
- مدیریت محصول
آینده شغلی مهندسی صنایع
تولید و طراحی محصول در هیچ کجای دنیا متوقف نخواهد شد و برای این منظور، نیاز به مهندسان صنایع در شرکت‌های فعال در صنایع مختلف نیز متوقف نخواهد شد. پیش‌بینی می‌شود که استخدام مهندسان صنایع از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۱ به میزان ۱۰ درصد رشد کند که سریع‌تر از میانگین رشد همه مشاغل است. بنابراین، می‌توان آینده مهندسی صنایع را آینده‌ای همراه با رشد دانست. بنابراین، اگر به این حیطه علاقه دارید و دوست دارید شغلی انتخاب کنید که آینده‌ی خوبی دارد، از همین امروز برنامه‌ریزی برای ورود به این رشته را آغاز کنید.
