منابع انسانی افرادی هستند که در سازمان کار می‌کنند. البته منابع انسانی (یا به عبارت بهتر، مدیریت منابع انسانی) به دپارتمانی که نیازهای کارکنان یک مجموعه را برآورده می‌کند نیز اطلاق می‌شود.
تعریف‌های دیگری نیز برای منابع انسانی ارائه شده که از این قرارند:
- منابع انسانی افرادی هستند که در شغل‌های یک سازمان کار می‌کنند تا محصولات یا خدمات آن سازمان را آماده و تولید کنند.
- در هر سازمان علاوه بر منابع مالی و منابع فیزیکی، منابع انسانی هم وجود دارد. منابع انسانی افرادی هستند که در آن سازمان کار می‌کنند.
در برخی سازمان‌ها هنوز هم برای نامیدن منابع انسانی از اصطلاحات دیگری مانند کارمندان، کارکنان، همکاران، پرسنل، اعضای تیم، نیروی کار، اپراتور و … استفاده می‌شود. هرچند در محیط‌های کاری مدرن سعی بر آن است تا دیگر از این عبارت برای خطاب قرار دادن سرمایه انسانی شرکت استفاده نشود.
در واقع، این عبارات قدیمی با از بین رفتن نقش رئیس و مرئوسی در سازمان‌ها، رفته‌رفته تکامل یافته و به منابع انسانی تغییر یافتند. اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم، وجود دپارتمان مدیریت منابع انسانی در سازمان‌ها به این معنی است که اشخاص، مهمترین منابع آن سازمان هستند.
توسعه و شکل‌گیری اصطلاح منابع انسانی
منابع انسانی در طول زمان به مهمترین منابع هر سازمان تبدیل شد. بر اساس تعریف ویکیپدیا، در سال ۱۸۹۳ برای اولین بار از عبارت منابع انسانی برای کارمندان استفاده شد و تا اوایل قرن نوزدهم نیز از این مفهوم به همین معنا استفاده می‌شد.
با این حال، کاربرد مدرن اصطلاح منابع انسانی از سال ۱۹۶۰ شروع شد. در حال حاضر، بیشتر سازمان‌ها کارمندان و دپارتمانی که سازمان و افراد فعال در آن را یاری می‌دهند را منابع انسانی می‌نامند.
حال، پس از سال‌ها استفاده از اصطلاح منابع انسانی، این مفهوم بحث‌برانگیز شده است. برخی افراد بر این باورند که احتساب افراد به عنوان دارایی و منبع یک سازمان و قرار دادن آنها در کنار زمین، ساختمان و ماشین، کار درستی نیست و می‌تواند منجر به رفتار نادرست با کارکنان سازمان‌ها شود.
بنابراین تلاش‌ها برای مدرن‌تر کردن این عبارت آغاز شد و بعضی سازمان‌ها سعی کردند کارمندان خود را اعضای تیم، رفقا و شرکا، اعضای سازمان، استعدادها و … بنامند. این اصطلاحات جدید سعی دارند کارمندان را انسان‌هایی همتا و یکسان بدانند.
این طرز فکر در جملۀ معروف «به عنوان کارمند مهم نیست چه عنوان و چه رتبه و مرتبه‌ای در سازمان دارید، همه عضوی از تیم هستند و همه با هم برابرند. تنها شغل افراد متفاوت است.» کاملاً مشهود است.
نقش مدیریت منابع انسانی در سازمان
همانطور که در بالا اشاره کردیم، معنی دوم اصطلاح منابع انسانی به دپارتمانی اطلاق می‌شود که به افراد فعال در یک شرکت خدمت‌رسانی می‌کند که به آن دپارتمان مدیریت منابع انسانی می‌گویند.
استخدام، آماده‌سازی، پرداخت حقوق، رضایت شغلی، انگیزه‌بخشی، افزایش حس تعلق و مشارکت در سازمان، مدیریت، پیشرفت، و حفظ کارمندان، برخی از وظایف اصلی و نقش مدیریت منابع انسانی در سازمان است.
نقش مدیریت منابع انسانی دقیقاً تحقق این اهداف در سازمان است. البته این بدین معنا نیست که رسیدن به این اهداف انحصاراً نقش مدیریت منابع انسانی بوده و هیچ گروه دیگری در آن دخالت و حضور ندارد.
مطمئناً نقش مدیران و سرپرستانِ هر بخش، بسیار بیشتر از نقش دپارتمان منابع انسانی در تحقق این اهداف است. این افراد مدام در تعامل با منابع انسانی سازمان هستند و باید هر روز اطمینان حاصل کنند که به نیروی کار انگیزه کافی می‌بخشند.
فرآهم‌آوری و آماده‌سازی چارچوب، برنامه‌ها، رویه‌ها، تعالیم و اطلاعات از وظایف اصلی مدیریت منابع انسانی است.
نقش در حال تغییر تیم مدیریت منابع انسانی
در طول زمان، نقش مدیریت منابع انسانی گسترش یافته و دست‌خوش تغییراتی بزرگی شده است. دکتر دِیو اولریش، استاد دانشگاه میشیگان، سه نقش اساسی را برای یک تیم منابع انسانی در نظر گرفته است: شریک استراتژیک، مدافع کارمند و قهرمان تغییر. اولریش معتقد است نقش تیم مدیریت منابع انسانی اضافه کردن ارزش به کسب و کار است.
قدم بعدی در وظایف و نقش مدیریت منابع انسانی، آموزش و تمرینات منابع انسانی برای کسب ارزش از طریق فراهم‌سازی شرایط کسب و کار است. نقش اعضای تیم منابع انسانی، طراحی رویه‌های مبتکرانه در کسب و کار برای حرکت رو به جلو به سوی تفکر و اندیشیدن است.
- اگر اقدامات دپارتمان منابع انسانی بر ایجاد ارزش متمرکز نیست، مدیران ارشد باید از رهبران دپارتمان منابع انسانی پرسشگری کنند.
- نقش دیگر مدیریت منابع انسانی، یافتن، توسعه و حفظ استعدادها است؛ منابع انسانی باید فرهنگ سازمانی و رهبری سازمانی را پیش ببرد.
- سازمان‌های امروز نمی‌توانند مدیر منابع انسانی را بپذیرند که تفکرات و تعلیمات مدرن در سازمان را نمی‌پذیرد.
تغییر نام در عملکرد منابع انسانی
همگام با به وجود آمدن نقش‌های جدید برای منابع انسانی، سازمان‌ها در حال تفکر دوباره در خصوص سازمانی هستند که قرار است بیش از قبل با منابع انسانی در ارتباط باشد. سازمان‌ها به دنبالِ یافتن نام‌هایی جدید هستند، نام‌هایی که نقش‌های مورد نیاز سازمان جدید و انتظارات کارمندان را برآورده سازد.
بعضی از این نام‌ها از این قرارند: مدیریت استعدادها، موفقیت همکاران، مرکز منابع همکاران، دپارتمان افراد و فرهنگ، خدمات حمایتی، همکاران و توسعه، مدیریت همکاران، مرکز مدیریت راه‌حل.
وقتی عناوین خدمات منابع انسانی سازمان دست‌خوش تغییر می‌شود، عناوین شغلی تیم منابع انسانی هم باید تغییر کند. بعضی از این عناوین از این قرارند: معاون همکاران و فرهنگ، مسئول ترویج شادی همکاران، مدیر رضایت شغلی، مدیر مشارکت همکاران و … .
اما نحوه خطاب کردن افراد و موقعیت‌های شغلی در سازمان زمانی اهمیت پیدا می‌کند که شما پیامی که می‌خواهید به دیگران منتقل کنید را به دقت بررسی نمایید. بنابراین پیام شما مهمترین چیزی است که باید به آن فکر کنید. موضوعاتی که باید مورد بررسی قرار گیرند عبارتند از:
- احترام به افرادی که در کنار شما کار می‌کنند
- توجه و قدردانی به تلاش‌های همراهان و همکاران‌تان
- توجه به یادگیری افراد و همین‌طور پیشرفت شغلی آنها
- توجه به اهداف سازمان
- توجه به نیازهای همراهان و رضایت آنان
محل کار مدیر منابع انسانی چگونه است؟
یک مدیر منابع انسانی معمولاً تمام وقت در یک دفتر کار می‌کند و می‌تواند در هر صنعتی استخدام شود. معمولا آنها در محیط کار ویژگی‌های زیر را دارند:
- مدت زمان طولانی پشت میز می‌نشینند.
- از رایانه، چاپگر و سایر تجهیزات دفتری به صورت مداوم استفاده می‌کنند.
- با مدیریت ارشد، در جلسات گروهی و تک به تک مدام در ارتباط هستند.
- کار اصلی آنها تسهیل ارتباط بین کارمندان و مدیریت است.
حقوق مدیر منابع انسانی
طبق اطلاعات بدست آمده از وب‌سایت ایران سلری، مرجع حقوق و دستمزد، افرادی که به عنوان مدیر ارشد منابع انسانی در تهران کار می‌کنند به طور معمول حقوق تعریف شده‌ای دارند، که میانگین آن معمولاً هر ماه حدود ۴۴.۰۰۰.۰۰۰ تومان است. میزان حقوق مدیر ارشد منابع انسانی در ایران از ۵.۹۰۰.۰۰۰ تومان (کمترین) تا ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان (بالاترین) متغیر است.
درآمد مدیر منابع انسانی با سابقه کار
مسلما افزایش سابقه کار در افزایش حقوق نقش بسیار زیادی دارد. این مورد در مورد مدیر منابع انسانی هم صدق می‌کند و در برخی شرکت‌ها به افرادی که سابقه بیشتری در این شغل دارند، حقوق بیشتری پرداخت می‌شود.
| میزان سابقه کار | استان تهران | استان‌های با درآمد بالا | استان‌های با درآمد پایین |
| کارشناس | ۱۹.۴ میلیون تومان | ۱۷.۷ میلیون تومان | ۱۲.۸ میلیون تومان |
| مدیر میانی | ۳۱ میلیون تومان | ۲۹.۲ میلیون تومان | ۱۹.۹ میلیون تومان |
| مدیر ارشد | ۴۴ میلیون تومان | – | – |
برای اینکه از میزان حقوق و دستمزد مدیر منابع انسانی به طور کامل با جزئیات بیشتر باخبر شوید، می‌توانید به وب‌سایت ایران سلری مراجعه کنید.
چگونه می‌توان مدیر منابع انسانی شد؟
در این بخش قرار است تا راهنمای کامل مسیر شغلی مدیریت منابع انسانی را با هم مرور کنیم.
گام اول: آیا مدیر منابع انسانی شدن برای من مناسب است؟
اولین قدم برای انتخاب شغل، این است که مطمئن شوید واقعاً مایلید تا در این شغل مشغول به کار شوید و برای آن متعهد شوید. مطمئنا انجام کاری که هیچ علاقه‌ای به آن ندارید، می‌تواند بسیار خسته کننده و تلف کننده وقت باشد.
آیا هنوز مطمئن نیستید که منابع انسانی و مدیریت آن شغل مناسب شما است؟ در تست MBTI ایران تلنت به صورت رایگان شرکت کنید تا بفهمید آیا این شغل برای شما مناسب است یا خیر.
با انجام این تست به اطلاعات جالبی دسترسی خواهید داشت که شما را در مورد انتخاب شغل شگفت زده خواهد کرد.
گام دوم: دنبال آموزش باشید
قبل از هر کاری درباره پیش نیازهای مدیریت منابع انسانی تحقیق کنید و ببینید که آیا مدرک تحصیلی در آنها مهم است یا خیر. این موقعیت به طور معمول به مدرک کارشناسی نیاز دارد، اما برخی از کارفرمایان در صورت داشتن تجربه کاری قابل توجه و مرتبط، ممکن است افراد را بدون مدرک تحصیلی استخدام کنند. برای آموزش دنبال نزدیک‌ترین مدرک تحصیلی با منابع انسانی باشید.
گام سوم: تجربه کاری مرتبط بدست آورید
از آنجایی که این شغل یک سمت مدیریتی است، تجربه کاری یکی از مهمترین فاکتورها برای استخدام خواهد بود. برای به دست آوردن تجربه، به دنبال موقعیت‌های شغلی سطح پایین‌تر مانند دستیار کارشناس منابع انسانی باشید. اگر نسبتا تجربه داشته باشید، می‌توانید سراغ کارشناس منابه انسانی بروید که به تجربه کمتری نسبت به مدیریت نیاز دارد. در این حین و با تجربه کم، کارآموزی را نیز فراموش نکنید.
گام چهارم: رزومه خود را آماده کنید
رزومه خود را برای موقعیتی که می‌خواهید دنبال کنید، آماده کنید. بالاترین سطح تحصیلات خود و همچنین مهارت‌ها و گواهینامه‌هایی را که کسب کرده‌اید و سابقه کاری مربوطه خود را در رزومه بگنجانید. در سابقه کاری شما باید نام شرکتی که در آن کار کرده‌اید، تاریخ استخدام و مسئولیت‌های شما در آن شرکت نیز باشد. در صورت امکان، سعی کنید کارهای خاصی که در طول فعالیت خود انجام دادید را نیز به روزمه اضافه کنید.
گام پنجم: استخدام
پس از تحصیلات، کسب گواهینامه‌ها و تجربه کاری مناسب، سراغ بررسی موقعیت‌های شغلی حال حاصر بازار کار بروید. از موقعیت‌هایی که برای تحصیلات و تجربه فعلی شما مناسب هستند، شروع کنید. از رزومه به روز شده استفاده کنید که نقاط قوت شما را برجسته می‌کند و به طور خلاصه بیان می‌کند که شما برای آن شغل فردمناسب هستید.
مسیرهای شغلی منابع انسانی بسیار زیاد است و افراد می‌توانند با فکر و آینده‌نگری در آنها قدم بردارند. علاقه و هدف از کار است که می‌تواند بهترین انتخاب را برای مدیران منابع انسانی رقم بزند. در ادامه مقاله به مسیرهای شغلی دیگری غیر از مدیریت منابع انسانی خواهیم پرداخت.
چگونه مدیر منابع انسانی شویم؟
شاید باورش سخت باشد، اما هر شرکت و سازمانی برای روند استخدامی خود به مدیر منابع انسانی نیاز دارد و هر کدام نیز به دنبال ویژگی‌های خاصی در افراد هستند.
اگر دوست دارید ببینید که افراد با چه مدرکی در سمت‌های منابع انسانی- توسعه/ ارزیابی عملکرد/ جذب مشغول به کار هستند، می‌تواند در صفحه مسیر شغلی فارغ التحصیلان رشته‌های مختلف، به طور کامل مشاهده کنید. در جستجوی ما در مورد رشته منابع انسانی- توسعه/ ارزیابی عملکرد/ جذب این اطلاعات به دست آمده که بیشتر افراد در این حیطه با مدرک مدیریت، مهندسی صنایع و بعد از آن علوم انسانی و اجتماعی مشغول به کار هستند. بنابراین این موضوع می‌تواند به خوبی مسیر شغلی مدیریت منابع انسانی را مشخص کند و درباره الزامات شغلی استخدام مدیر منابع انسانی به شما سرنخ‌هایی بدهد.
در این صفحه و با کلیک بر روی علامت اینفو در کنار نام مشاغل، همچنین می‌توانید شرح شغلی مربوط به موقعیت شغلی مورد نظر خود را ببینید و به اطلاعات کافی از آنچه افراد در این موقعیت شغلی انجام می‌دهند، دست پیدا کنید. برای موقعیت شغلی منابع انسانی شرح شغلی به شرح زیر است:
- تهیه و حفظ اطلاعات پرسنلی مرتبط با رویدادها مانند استخدام، اخراج، مرخصی و ارتقاء شغلی
- تبادل و توضیح اصول و قوانین منابع انسانی، فرآیندها، استانداردها و مقررات به بخش‌های مختلف سازمان‌ها
- جذب و استخدام و انجام فرایندهای مرتبط با ان
- ارزیابی عملکرد پرسنل برای اطمینان از پیوستن به مقررات
- پاسخگویی به سوالات مرتبط با تست‌ها ، شایستگی‌ها، حقوق و دستمزد، مزایا و …
- مشارکت در توسعه و اجرای معیارهای منابع انسانی، آنالیز داده‌ها و ارائه پیشنهادات و توصیه‌ها
- برنامه‌ریزی و اجرای دوره‌های آموزشی و عملکرد پرسنل و به وجود آوردن انگیزه در سطح سازمانی
علاوه بر اطلاعات بالا، می‌توانید به اطلاعات متوسط دریافتی، رده سازمانی و همچنین نوع فعالیت شرکت‌های افراد شاغل در آنها، در سمت‌های انتخاب شده دسترسی داشته باشید.
در نهایت برای اینکه مدیر منابع انسانی شوید باید یک سری از مهارت‌ها و ویژگی‌های خاص را داشته باشید. همچنین باید خود را در مورد این شغل به روز نگه دارید، چرا که کار در این حیطه به شدت به علم روز دنیا وابسته است. به طور خلاصه باید بتوانید در مدیریت عالی باشید، از دستورالعمل‌های استخدام و تعامل با کارکنان به خوبی سر دربیاورید، روند استخدام در شرکت را به خوبی رسیدگی کنید و همچنین در رسیدگی به مشکلات کارکنان موفق عمل کند.
نقش‌ها و عناوین شغلی تیم مدیریت منابع انسانی
در ادامه تعدادی از عناوین شغلی که یک تیم مدیریت منابع انسانی را تشکیل می‌دهند، آورده شده است:
| رده شغلی | الزامات تحصیلی |
| مدیر منابع انسانی | مدرک لیسانس در رشته‌های مرتبط با منابع انسانی و مدیریت |
| کارشناس منابع انسانی | مدرک لیسانس در رشته‌های مرتبط با منابع انسانی |
| کارشناس جذب و استخدام | مدرک لیسانس در رشته‌های مرتبط با منابع انسانی |
| کارشناس رسیدگی به امور منابع انسانی | مدرک لیسانس در رشته‌های مرتبط با منابع انسانی و مدیریت |
اگر می‌خواهید کار کردن در یک تیم منابع انسانی را به عنوان مسیر شغلی خود انتخاب کنید، حتماً به عناوین شغلی بالا دقت نمایید. پیش‌تر درباره وظایف یک کارشناس منابع انسانی مطلبی را منتشر کرده بودیم.بخشی از وظایف و نقش تیم مدیریت منابع انسانی
- اقدامات مثبت در جهت آموزش کارمندان
- غربال رزومه کارجویان
- پیگیری روند استخدام کارجویان
- ارائه راهکارهای آموزشی در برابر تبعیض‌های جنسیتی در محل کار
- ارائه راهکارهایی برای تقویت روابط کارکنان
- استخدام کارکنان جدید
- درج آگهی شغلی
- توانایی حل اختلاف در محیط کار
- و …
مدیر منابع انسانی شویم؟عناوین شغلی و نقش‌ها در منابع انسانی گزینه‌های بسیار جذابی هستند زیرا هیچ دو روزی در تیم مدیریت منابع انسانی شبیه به هم نیستند. تیم مدیریت منابع انسانی یکی از مهمترین دپارتمان‌های هر مجموعه‌ای است زیرا هر کسب‌وکاری برای پیشرفت و رسیدن به موفقیت، بیش از هر چیز دیگری به کارکنانی متعهد و دلسوز احتیاج دارد و جذب، استخدام و نگهداری چنین نیروی کاری وظیفه اصلی دپارتمان منابع انسانی است.شرکت‌های بسیاری هستند که با سرمایه کلانی فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، اما به خاطر نداشتن دپارتمان منابع انسانی قوی نتوانسته‌اند آنطور که باید پیشرفت کنند. یادمان باشد که هیچ کسب‌وکاری بدون داشتن نیروی کار متعهد، به موفقیت دست نخواهد یافت.
واحد مدیریت منابع انسانی قرار است کمک کند تا سازمان، در افق زمانی بلند مدت، با کمترین هزینه، حداکثر کارایی را از کارکنان برای حرکت در راستای اهداف استراتژیک سازمان، کسب نماید.