به همان اندازه که فرهنگ سازمانی و توجه به آن بسیار اهمیت دارد، سازمان‌ها باید در مورد سمی بودن رفتار افراد در سازمان نیز توجه نشان دهند و آن را نادیده نگیرند. در واقع محیط کار سمی، یکی از بزرگترین مشکلات در کسب‌وکارها است و بسیاری از سازمان‌ها آن را نادیده می‌گیرند، چرا که فکر می‌کنند پرداختن به این موضوع تفاوتی ایجاد نخواهد کرد.
چه چیزی یک محل کار را سمی می‌کند؟ بسیاری از محققان درباره این موضوع تحقیق کردند و این چهار مورد را از جمله مهم‌ترین عوامل در سمی شدن یک محیط کار بیان کردند: طرد شدن، بی ادبی، آزار و اذیت و قلدری.
عناصری که محیط کار سمی را تعریف می‌کنند و باعث ایجاد آن می‌شوند
حتی اگر برخی افراد به بی‌فایده بودن شناسایی رفتارهای سمی در سازمان اعتقاد داشته باشند، اما بخش منابع انسانی در هر سازمان مسئولیت مقابله با این رفتارها و شناسایی آنها را بر عهده دارد. در ادامه درباره این چهار رفتار منفی و چرایی مقابله با آنها و چگونگی انجام آن را خواهیم گفت.
طرد شدن
طرد شدن در محل کار به این معنا است که توسط همکاران خود در شرکت کنار گذاشته شوید و یا به صورت کلی، شما را نادیده بگیرند. طرد شدن ممکن است به معنای واقعی کلمه توسط همکاران رخ نداده باشد و شما تنها تصور کنید که آنها به دنبال نادیده گرفتن شما هستند. به عنوان مثال، اعضای تیم قرار می‌گذارند که چهارشنبه بعد از کار به کافه بروند و شما را از این موضوع باخبر نمی‌کنند. آیا دلیل این کار آنها واقعا طرد کردن شما است و یا اینکه به حرف شما که گفته بودید دوست دارید بعد از کار خانه بروید، احترام گذاشتند؟ اگر مورد دوم باشد، به اعتقاد همکاران، دعوت نکردن شما به این دورهمی نوعی دوستی و احترام است.
در این مورد شناسایی طردشدگی بسیار سخت است. از این گذشته، اگر بگویید “همکارانم مرا طرد می‌کنند”، آنها در پاسخ به این ادعای شما می‌توانند بگویند: “نه، ما قطعا قصد این کار را نداشتیم. ما فکر می‌کردیم که تو علاقه‌ای به دورهمی‌های بعد از کار نداری.”
در سال‌های اخیر، بیش از ۷۰ درصد از مردم در مورد طرد شدن خود در محل کار گفته‌اند و این اصلا، مشکل کوچکی نیست.
تیم منابع انسانی است که در این مواقع باید ورود پیدا کند و با این مشکل مقابله کند. می‌توانید از طریق رویدادها و فعالیت‌های تیم سازی به افراد تیم‌ها کمک کنید یکدیگر را بشناسند. علاوه بر این، می‌توانید از مدیران برای نظارت بر گروه‌هایی که در یک بخش ایجاد می‌شوند، درخواست کنید که این کار به شما کمک می‌کند تا قبل از به وجود آمدن حس طرد شدن توسط کارمندی، با آن مقابله کنید.
بی ادبی
در حالی که احساس طرد شدن ممکن است سوء تفاهم باشد و خیلی اتفاقی رخ دهد، اما بی ادبی یک رفتار عمدی است. بی ادبی باعث به وجود آمدن جو منفی در سازمان و تیم می‌شود و حتی در برخی موارد فرد به دنبال تلافی، آسیب زدن و زیر سوال بودن تمام تلاش‌ها و فعالیت‌های طرف مقابل است.
بروز بی ادبی برای هر کسب‌وکاری مخرب است. اعضای تیم منابع انسانی می‌توانند به شرکت کمک کنند تا در فرهنگ سازمانی عدم هر گونه بی ادبی را جا بیندازند. توصیه کارشناسان این است، که مدیران در اولین قدم به دنبال مدیریت رفتار خود بروند. شما نمی‌توانید بر سر دیگران فریاد بزنید و آنها را مجبور کنید سر شما داد نزنند. منابع انسانی باید این رفتار را هم برای کارکنان و هم برای مدیران به الگو تبدیل کند.
منابع انسانی باید به مدیران بازخورد ارائه دهد و مدیران باید یاد بگیرند که خودشان بازخورد درخواست کنند. اینکه مردم بدانند چگونه رفتارشان بر دیگران تأثیر می‌گذارد، می‌تواند به بازگرداندن ادب به محل کار نیز کمک کند. مهم‌تر از همه، شما باید مبنای استخدام در سازمان خود را «نزاکت» بگذارید. اگر در زمان استخدام به دنبال افرادی باشید که رفتار صحیح، مودبانه و محترمانه دارند، می‌توانید فرهنگ سازمانی خود را تغییر دهید. فقط باید مطمئن شوید که فرد انتخاب شده برای استخدام، هیچ‌گونه رفتار سمی‌ای ندارد.
آزار و اذیت
ممکن است فکر کنید که آزار و اذیت فقط مربوط به آزار جنسی می‌شود، اما این رفتار سمی در سازمان‌ها می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. آزار و اذیت در سازمان به معنای این است که کسی فرد دیگری را به دلیل نژاد، جنسیت، مذهب، سن، هویت جنسی یا وضعیت بارداری او مورد آزار قرار دهد.
این نوع رفتار علاوه بر تضعیف روحیه فرد، شرکت را در معرض خطرات قانونی نیز قرار می‌دهد. طی سال‌های گذشته شاهد شکایاتی از برخی شرکت‌ها در مورد آزار و اذیت‌های رفتاری بودیم و این می‌تواند فرهنگ و برند سازمانی شرکت‌ها را به شدت تضعیف کند.
بخش منابع انسانی باید در مورد این آزار و اذیت‌ها بسیار محکم عمل کند و از شرکت در برابر مشکلات احتمالی محافظت کند. تیم منابع انسانی با ایجاد خط‌مشی‌ها، آموزش کارکنان و بررسی همه اتهامات، می‌تواند آزار و اذیت توسط کارکنان و خطرات احتمالی برای شرکت‌ها را کاهش دهد.
قلدری
سه رفتار سمی که در بالا درباره آنها توضیح دادیم، همگی می‌توانند در اثر قلدر بودن افراد رخ دهند. قلدری شامل «انتقاد، سرزنش، انزوای اجتماعی، تحقیر، شوخی و نظارت بیش از حد روی یک کارمند» می‌شود و این تنها محدود به رفتار مدیران نمی‌شود و همکاران در برابر دیگر افراد تیم خود نیز این رفتار را نشان می‌دهند.
چگونه می‌توان رفتارهای سمی در محیط کار را از بین برد؟
با توجه به توضیحاتی که در بالا ارائه دادیم، متوجه شدیم که رفتارهای سمی را باید هر چه سریع‌تر از سازمان پاک کرد. با کمک راهکارهایی که در زیر اعلام می‌کنیم، می‌توانید رفتارهای سمی و فرهنگ سازمانی سمی در شرکت‌تان را از بین ببرید.
به قلدرها نشان دهید که رفتارشان ناخوشایند است
با فردی که در سازمان قلدری می‌کند، درباره رفتارهای زشتِ افراد قلدر صحبت کنید. اگر با فردی که در سازمان قلدری می‌کند صحبت نکنید و او را از رفتارش باخبر نکنید، مطمئن باشید که رفتار زشت او ادامه پیدا خواهد کرد.
تخلفات را به منابع انسانی گزارش دهید
اگر در سازمان بخش منابع انسانی دارید، رفتارهای سمی را به این بخش گزارش دهید. در صورتی که بخش منابع انسانی ندارید، می‌توانید گزارش‌ها را به مدیر یا رئیس ارائه دهید و آنها را از محیط سمی شرکت باخبر کنید.
رفتارها را مستند کنید
نام افراد، شاهدان، تاریخ بروز رفتار سمی توسط کارمند و یا مدیر و توصیف دقیق از آنچه رخ داده است را در جایی مستند کنید. این مستندات می‌توانند به شما در مدیریت بهتر منابع انسانی کمک کنند.
یک متحد پیدا کنید
شما مجبور نیستید به تنهایی به مقابله با این رفتارهای سمی بروید. مدیر روابط کارمندان یا بازرس شرکت می‌توانند به شما در مقابله با این رفتارها کمک کنند.
به دنبال مراقبت‌های روانشناسی در سازمان باشید
بروز رفتارهای سمی در هر سازمانی می‌تواند ناشی از عدم سلامت روان کارکنان و سلامت جسمی آنها باشد و حتی به سلامت روان و جسم دیگر کارمندان آسیب وارد کند. بنابراین، باید برای سلامت روان در سازمان از مراقبت‌های روانشناسی و پزشکی کمک بگیرید.
کلام آخر
رفتارهای سمی و نادرست برخی از کارکنان در سازمان می‌تواند مشکلاتی برای کارمندان و حتی سازمان ایجاد کند. حتما مراقبت نشانه‌هایی از رفتار سمی در سازمان باشید و اقدامات مناسب را برای کاهش سمی بودن جو در محل کار خود انجام دهید.
- بیشتر بخوانید: حرف‌هایی که نباید در محیط کار بزنیم
