داشتن شخصی برای گرفتن راهنمایی، بخش مهمی از پیشرفت شخصی و حرفه‌ای به شمار می‌آید. این راهنمایان که در بازار کار و کسب و کارها به آنها منتور گفته می‌شود، می‌توانند کمک حال شما در مواقعی باشند که شما احتیاج به مشورت دارید و کسی را برای این کار در اطراف خود ندارید. منتورها افرادی هستند که از آگهی بخشی به دیگران بسیار لذت می‌برند و دوست دارند تا موفقیت دیگر افراد را به چشم ببینند.
امروزه سازمان‌ها در هسته اصلی خود از وجود منتورها کمک می‌گیرند و کارمندان برای مشورت و راهنمایی گرفتن، دیگر نیاز نیست که به افراد خارج از شرکت مراجعه کنند و از آنها کمک بگیرند. اما به طور مشخص منتورینگ چیست و شخص منتور کیست؟
منتورینگ چیست؟
منتورینگ معمولا به رابطه‌ی بین فرد ارشد و فرد با تجربه‌ی کمتر گفته می‌شود که در آن فرد ارشد فرد با تجربه کمتر را در جهت پیشرفت شغلی، رشد و یادگیری هدایت و راهنمایی می‌کنند. اغلب سازمان‌ها دارای شخصی به نام منتور هستند که به طور خاص برای کمک به کارمندان فعالیت می‌کند و بر اهداف و فرهنگ سازمانی، اهداف شغلی، مشاوره در مورد توسعه شغلی و تعادل بین کار و زندگی تمرکز دارد. منتورها اغلب به عنوان الگو برای دیگر افراد سازمان به شمار می‌آیند.
منتورینگ می‌تواند رسمی یا غیر رسمی باشد. در یک محیط غیر رسمی، منتورها اهدافی را تعیین می‌کنند، اما معمولاً قابل اندازه گیری نیستند و رابطه بین او و مراجعه کننده ساختاری ندارد. اما در منتورینگ رسمی، اهداف قابل اجرا و اندازه گیری هستند و در تعیین آنها الزاماتی باید رعایت شود.
منتور کیست؟
رسیدیم به پاسخ سؤال منتور کیست؟ منتور فردی است که به عنوان مشاور یا مربی برای یک فرد کم تجربه و یا حتی فرد حرفه‌ای عمل می‌کند و تخصص و دانش او به واسطه تجربه‌ی بسیار بالایی است که در زمینه‌های خاص و پیشرفت شغلی دارد.
در اصل، یک منتور کار مشاوره، پشتیبانی و پاسخ به سوالات فرد ره‌جو یا منتی (Mentee) را انجام می‌دهد. پایان مکالمات میان منتور و فرد ره‌جو یا منتی، به این صورت است که منتور از ارائه اطلاعات به شخص سود می‌برد و فرد ره‌جو یا منتی نیز از دریافت اطلاعات و راهنمایی بهره می‌برد. بنابراین این رابطه را می‌توان یک رابطه برد-برد دانست.
انواع منتور
در حالی که منتورینگ انواع مختلف دارد و شما می‌توانید از تمام آنها بهره‌مند شوید، اما در نهایت درک کلی از سه نوع منتورینگ می‌تواند به شما کمک کند تا منتور خود را درست انتخاب کنید:
- منتور می‌تواند همکار شما باشد که به شما مشاوره می‌دهد. به عنوان مثال، یک منتور همکار ممکن است هنگام شروع به کار در یک شرکت جدید همه چیز را درباره نقش شما بیان کند و به شما در آموزش این شغل کمک کند. با گذشت زمان، منتور همکار می‌تواند به شما در مورد دیگر مشاغل و همچنین فرهنگ سازمانی شرکت راهنمایی و اطلاعات بدهد. این نوع منتورها همیشه برای ملاقات آماده هستند و هر دو مدل جلسات رودرو مانند جلسات رسمی یا در محیط‌های اجتماعی مانند نشستن در کافه و رستوران و گپ زدن را ترجیح می‌دهند.
- منتورهای رسمی یا شغلی که نسبت به فرد ره‌جو یا منتی سمت بالاتری دارند و خدماتی در راستای راهنمای شغلی به دیگر افراد سازمان ارائه می‌دهند. منتورهای رسمی می‌توانند به فرد ره‌جو یا منتی خود کمک کنند تا بفهمند که برای پیشرفت در موقعیت شغلی حال حاضرشان چه کاری باید انجام دهند. این منتورها می‌توانند در بخش‌های مختلف شرکت نیز مستقر شوند. این افراد معمولا مدام به افراد تیم‌ها سر می‌زنند و برای راهنمایی دادن همیشه حاضر هستند.
- منتورهای رشدی که معمولاً در مورد پیشرفت شغلی مشورت می‌دهند و می‌توانند در داخل یا خارج از شرکت فعلی شما مستقر باشند. منتورهای رشدی می‌توانند در طول تصمیم گیری‌های سخت شغلی، مانند ترک شغل یا تغییر شغل برای یافتن موقعیت جدید، توصیه‌هایی برای ارائه داشته باشند. آنها همچنین می‌توانند فردی عالی و بی طرف برای دریافت اطلاعات و راهنمایی باشند.
وظایف منتور
به طور معمول تمام منتورها دارای وظایف مشترک و مشخصی هستند که این وظایف عبارت‌اند از:
- منتور اهداف و الزامات را برای داشتن رابطه درست با فرد ره‌جو یا منتی مشخص می‌کند.
- منتور در رابطه با فرد ره‌جو یا منتی، ابتکار عمل را به عهده می‌گیرد اما مسئولیت رشد، توسعه و برنامه ریزی شغلی را بر عهده خود فرد ره‌جو یا منتی می‌گذارد.
- برای تقویت روابط تعهد می‌دهد.
- برای ملاقات مداوم با فرد ره‌جو یا منتی تعهد می‌دهد که این ملاقات‌ها در زمان و ساعت کاری منتی نیست و همچنین کمتر از یک ساعت در ماه نیز نمی‌باشد.
- به خوبی به صحبت‌های فرد ره‌جو یا منتی گوش می‌دهد.
- بازخورد صریح، صادقانه و سازنده ارائه می‌دهد.
- فرد ره‌جو یا منتی را تشویق می‌کند و در مورد کارهای توسعه فردی به او راهنماهایی ارائه می‌دهد.
- بر محرمانه بودن مکالمات تأکید دارد.
- اگر بنا بر منتورینگ بلند مدت باشد، هر ۶ ماه یکبار اهداف را به روز رسانی می‌کند.
- تعهدات خود به فرد ره‌جو یا منتی را دنبال می‌کند.
- به محدودیت‌های فرد ره‌جو یا منتی احترام می‌گذارد.
- صراحتاً محدودیت‌های خود را بیان می‌کنند.
- رابطه خود با فرد ره‌جو یا منتی را در حد رابطه حرفه‌ای نگه می‌دارد و وارد زندگی شخصی او نمی‌شود.
- رابطه را در زمان توافق شده به پایان می‌رساند.
هشت ویژگی یک منتور خوب
ویژگی‌های یک منتور خوب بسیار است. اگر به دنبال منتوری خوب می‌گردید، به دنبال فردی باشید که مشتاق است، به دیگران احترام می‌گذارد و در زمینه فعالیت خود حرفه‌ای است. این به شما کمک می‌کند تا به نتایج دلخواه خود برسید و امیدوارم یک رابطه مفید بین شما و او به وجود آید. موارد زیر ویژگی‌های یک منتور خوب است:
منتورها باید به کار خود علاقه‌مند باشند
وقتی به دنبال منتور هستید، باید مطمئن شوید که او در زمینه کاری خود مشتاق است و با علاقه بسیار برای شما منتورینگ را انجام می‌دهد.
شما باید صداقت او را در نحوه ارائه منتورینگ احساس کنید. منتورهای خوب مشتاق کمک به دیگران هستند و از اینکه می‌توانند به دیگران کمک کنند بسیار لذت می‌برند. بسیاری از افراد برای اینکه بتوانند خود را برای شغل و حرفه‌ای بسنجند، ابتدا سراغ شخصیت شناسی می‌روند. به همین دلیل تست شخصیت شناسی MBTI نیز برای منتورها بسیار مفید است و می‌توانند با کمک آن به درک خوبی از حالت درونی خود برسند و ببینند که آیا اصلا برای این شغل مناسب هستند و بعد برای کمک به فرد ره‌جو یا منتی اقدام کنند.
یک منتور باید برای شما مناسب باشد
هنگام درخواست منتورینگ، ممکن است با انتخاب‌های بسیاری مواجه شوید. انتخاب منتور شبیه خرید پیراهن باشد. اگر به خوبی بدانید که چه سبکی از پیراهن را دوست دارید، از همان اول در انتخاب سراغ آن می‌روید. چرا که این سبک است که به کار شما می‌آید.
بسیاری از افراد هستند که در طول زندگی شما دوست دارند تا شما را راهنمایی کنند و نصیحت‌های بسیاری برای شما دارند، اما آنها در نهایت نمی‌توانند انتخاب خوبی برای شما به عنوان منتور باشند.
یک منتور خوب یک استراتژی متناسب با نیازها، استعدادها، مهارت‌ها و خواسته‌های شما به وجود می‌آورد و شما را به سمت بهتر شدن سوق می‌دهد.
منتورهای برای یادگیری ارزش قائل هستند
منتور کیست؟ منتورهای واقعی همیشه به دنبال یادگیری هستند، چرا که اعتقاد دارند باید برای ارائه راهنمایی به دیگر افراد دانش و مهارت کافی را داشته باشند. منتوری که نتواند به سؤال فرد ره‌جو یا منتی به خوبی پاسخ دهد و حتی در جواب سؤال او بگوید که درباره جواب این سؤال مطمئن نیستم، فرد قابل اعتماد برای منتورینگ نخواهد بود.
منتورهای حرفه‌ای همیشه به دنبال کسب دانش هستند و از اینکه دانش خود را با شما به اشتراک بگذارند، بسیار خوشحال خواهند شد.
منتورهای خوب شما را برای خارج شدن از منطقه امن خود تشویق می‌کنند
همه افراد دارای منطقه امنی هستند که در آن فعالیت و زندگی می‌کنند. افراد در این منطقه‌ای که برای خود ساختند، راحت هستند و می‌توانند در آن به موفقیت برسند. به این می‌گویند منطقه امن.
برای رشد، باید از منطقه امن خود خارج شوید تا بتوانید تجربیات جدید به دست آورید و موارد بسیاری را یاد بگیرید. یک منتور خوب می‌تواند منطقه امن شما را شناسایی کند و کارهایی را برای خارج شدن شما از این منطقه انجام دهد که احساس ناامنی نکنید.
آنها شنوندگان خوبی هستند
یک منتور باید بتواند به آنچه شما می‌گویید گوش دهد. آنها باید در مکالمه فعال باشند و شما را ملزم به ارائه اطلاعات بیشتر کنند.
وقتی با آنها صحبت می‌کنید نباید حواسشان پرت شود. فردی که همیشه در حال مکالمه با تلفن و چک کردن ایمیل و انجام کارهای دیگر است و به صحبت‌های شما گوش نمی‌دهد، نمی‌تواند کاری برای شما انجام دهد.
هنگامی که با آنها صحبت می‌کنید، بر صحبت‌های شما تمرکز می‌کنند و حتی در صحبت‌ها مشارکت دارند. آنها سؤالات خود را مطرح می‌کنند، پاسخ‌های شما را به خوبی گوش می‌دهند و حتی در صورت نیاز زمان برای پاسخ دادن از طرف شما لحاظ می‌کنند.
منتور خوب می‌داند که چگونه بازخورد خود را ارائه دهد
ارائه بازخورد می‌تواند برای همه رخ دهد. حتی ماهرترین و باهوش‌ترین افراد نیز در کارهایی مبتدی هستند و برای پیشرفت در مهارت‌های جدید خود به بازخورد نیاز دارد.
بازخورد برای بهبود افراد، امری ضروری است. یک منتور باید اهداف بلند مدت و کوتاه مدت برای شما تعریف کند تا به شما کمک کند متخصصی شوید که می‌خواهید باشید.
منتور باید در طول هر جلسه بازخورد خود را ارائه دهد. ارائه بازخورد از سمت وی نباید تحقیرآمیز باشد، بلکه باید شما را از یک نقص آگاه کند تا بتوانید اقدامات اصلاحی را که باید برای موفقیت بیشتر در دفعات بعدی انجام دهید، را مشخص کنید.
آنها با دیگران با احترام رفتار می‌کنند
احترام به دیگران تنها به منتورها محدود نمی‌شود، بلکه باید در لیست الزامات برای همه افراد قرار بگیرد.
مربیان باید بدانند چگونه در مکالمات خود با تدبیر عمل کنند و از نظر احساسی باهوش باشند. هوش هیجانی عبارت است از توانایی آگاهی از احساسات دیگران و خود و تصمیم گیری و تأثیرگذاری بر دیگران در عین کنترل احساسات و احساس همدلی با افرادی که با آنها سروکار دارند.
منتورها به هیچ عنوان نباید در کار خود دیگران را قضاوت کنند و درباره فرد ره‌جو یا منتی با دیگران صحبت کند. حریم خصوصی چیزی است که هر منتور باید به آن پایبند باشد و آن را رعایت کند.
آنها در زمینه خود متخصص هستند
منتورها فقط افرادی نیستند که به دیگران احترام بگذارند و به کار خود عشق بورزند. آنها باید در زمینه خود متخصص تلقی شوند. ممکن است استثنا نیز وجود داشته باشد و یک منتور در زمینه‌ای که کار می‌کند متخصص نباشد و راهنمایی‌های عالی ارائه دهد؛ اما شما به طور کلی باید از یک متخصص در زمینه خود برای منتورینگ استفاده کنید.
سخن پایانی
منتور و منتورینگ به یکی از اصل‌های هر کسب و کاری تبدیل شده و بسیاری از افراد برای اینکه بتوانند در حیطه فعالیت خود پیشرفت کنند، از راهنمایی‌های منتورها بهره می‌برند. یکی را پیدا کنید که مناسب شما باشد و تلاش کنید تا منتورینگ خود را به یک تجربه ارزشمند تبدیل کنید. با پیدا کردن منتور مناسب خود نه تنها می‌توانید از راهنمایی‌های او در زمینه شغلی و زندگی بهره ببرید، بلکه می‌توانید دوستی برای تمام عمر خود داشته باشید.
