مدیریت بازرگانی یا Business Management شاخه‌ای از علم مدیریت است که به تحلیل، برنامه‌ریزی و نظارت بر فعالیت‌های تجاری و بازرگانی می‌پردازد. این رشته، به مدیران و کارآفرینان ابزارها و دانش‌های لازم برای راهبری و اداره کسب‌وکارها را می‌دهد تا بتوانند منابع موجود را به نحوی بهینه مدیریت کرده و اهداف تجاری سازمان را محقق کنند. در این راستا، مدیریت بازرگانی بر جنبه‌های مختلفی از کسبوکار تمرکز دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
تعریف مدیریت بازرگانی
مدیریت بازرگانی، به فرآیند برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل فعالیت‌های یک کسبوکار یا سازمان برای دستیابی به اهداف و مقاصد آن گفته می‌شود. این فرایند و فعالیت‌ها شامل نظارت بر تمام جنبه‌های یک کسبوکار، از امور مالی و عملیاتی گرفته تا بازاریابی و منابع انسانی می‌شود. مدیران بازرگانی باید در رهبری، ارتباطات و حل مشکلات مهارت داشته باشند و باید بتوانند تصمیمات استراتژیک اتخاذ کنند که این تصمیمات هستند که باعث موفقیت سازمان می‌شوند.
به صورت کلی می‌توان وظایف یک مدیر بازرگانی را به موارد تقسیم کرد:
- توسعه اهدافی برای رشد و شکوفایی سازمان و تیم‌ها
- طراحی و اجرای برنامه‌ها و استراتژی‌های تجاری برای دستیابی به اهداف
- اطمینان از وجود منابع کافی در شرکت برای انجام فعالیت‌های روزانه (مانند نیروی انسانی، مواد، تجهیزات و غیره)
- انجام سازماندهی و هماهنگی برای افزایش بهره‌وری
- نظارت بر کار کارکنان و ارائه بازخورد و مشاوره به آنها برای بهبود کارایی و اثربخشی
- حفظ روابط با شرکا/فروشندگان و تامین‌کنندگان
- جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل و تفسیر داده‌های خارجی و داخلی و نوشتن گزارش
- ارزیابی عملکرد کلی شرکت در برابر اهداف
- نمایندگی شرکت در رویدادها، کنفرانس‌ها و غیره
- اطمینان از رعایت قوانین و دستورالعمل‌های قانونی در شرکت
مدیر بازرگانی کیست؟
هدف نهایی هر کسب‌وکاری کسب سود است. شخصی که باید اطمینان حاصل کند که این اتفاق می‌افتد، کسی نیست جز مدیر بازرگانی. مدیر بازرگانی فردی حرفه‌ای است که بر کارِ کارمندان سازمان و عملیات روزانه نظارت دارد. مسئولیت اصلی آنها این است که مطمئن شوند همه فعالیت‌های کسبوکار همیشه کارآمد باقی می‌مانند.
مدیران بازرگانی با اجرای استراتژی‌های عملیاتی، انجام بررسی‌های لازم در مورد عملکرد کارکنان و به‌روز نگه داشتن فعالیت‌های روزمره، می‌توانند موفقیت و همچنین سودآوری کسبوکار را تضمین کنند. آنها همچنین باید به دنبال فرصت‌هایی برای رشد کسبوکار و رسیدن به اهداف خود نیز باشند. جدای از تمام این موارد، مدیران بازرگانی بر تمام پروژه‌های در حال انجامِ شرکت نظارت می‌کنند تا بتوانند راه‌‌هایی برای بهبود شرایط و شناخت موانع پیدا کنند.
مدیران بازرگانی برای انجام تمام این وظایف، به مجموعه مهارت‌های خاصی نیاز دارند که در واقع تمام مدیران باید این مهارت‌ها را داشته باشند. در ادامه به این مهارت‌ها اشاره خواهیم کرد.
برای مشاهده فرصت‌های شغلی استخدام مدیر بازرگانی کلیک کنید.
مهارت‌هایی که برای مدیریت بازرگانی باید داشته باشید
مدیریت بازرگانی مسئولیت نظارت بر تیم‌های مختلف را بر عهده دارد، تا به آنها در دستیابی به اهداف مد نظر کسبوکار کمک کند. بنابراین، اگر قصد ورود به این حوزه را دارید، باید مهارت‌های موجود در آگهی استخدامی این حوزه را کسب کنید و یا در خود بهبود دهید.
۱. مهارت‌های ارتباطی مدیر بازرگانی
مدیریت بازرگانی باید با مدیران دیگر تیم‌ها، ذینفعان و مدیران رده‌های بالاتر ارتباط داشته باشد. علاوه بر این، آنها باید یک رابطه مثبت و قابل اعتماد با کارکنان، مدیریت و صاحبانان کسبوکار ایجاد کنند.
مدیران بازرگانی باید از طریق تلفن، ایمیل و چت با کارکنان و ذینفعان سازمان در ارتباط باقی بمانند. اما برای اینکه این اتفاق بیفتد، آنها باید تسلط عالی بر ارتباطات کلامی و نوشتاری داشته باشند.
نکته آماری: 71 درصد از کارمندان زمانی که به خوبی با همکاران خود در ارتباط هستند، احساس بهره‌وری بیشتری می‌کنند. منبع: businesswire
۲. مهارت در حوزه مالی
یک مدیر بازرگانی باید برای یک پروژه بودجه تعیین کند و مطمئن شود که پروژه با آن میزان بودجه به سرانجام می‌‌رسد. آنها باید مطمئن شوند که تمام تیم‌های موجود در پروژه بر این میزان بودجه پایبند می‌مانند. ابزارهای مدیریتی بسیاری وجود دارد که می‌توانند از آنها برای انجام این کار استفاده کنند.
توانایی مدیریت بودجه پروژه باعث می‌شود که تیم، پروژه را در مهلت مقرر و با بودجه تعیین‌شده به پایان برساند و کار را به‌موقع به مشتری تحویل داده دهد.
۳. مهارت در رهبری
یکی از مسئولیت‌های مهم و بزرگی که بر دوش هر مدیر بازرگانی است، تقویت روحیه نیروی انسانی در سازمان است. کارمند باانگیزه همیشه بهترین خود را در مقایسه با کارمندان بی‌روحیه ارائه می‌دهد.
مدیران بازرگانی می‌توانند این کار را با تعاملات اجتماعی با هر کدام از اعضای تیم، فراهم کردن فرصت‌هایی برای پیشرفت شغلی و شناخت افرادی که عملکرد بالایی در تیم دارند، انجام دهند.
۴. مهارت‌های بین فردی
مدیران بازرگانی باید به‌طور منظم با بخش‌های مختلف یک سازمان ارتباط برقرار کنند. گاهی اوقات، آنها باید میانجی بین دو بخش باشند که حتی ممکن است در یک پروژه با هم روبه‌رو نشوند.
خیلی مهم است که تیم‌ها و بخش‌های مختلف یک سازمان و یک پروژه، به مدیر بازرگانی اعتماد کنند. برای این کار، مدیران بازرگانی باید فعالیت‌های تیم سازی و رویدادهای اجتماعی را سازماندهی کنند. این کار به آنها کمک می‌کند تا با کارکنان تعامل داشته باشند و آنها را بیشتر بشناسند.
۵. مهارت در برنامه‌ریزی
مدیران بازرگانی نقشی حیاتی در انجام وظایف روزمره یک کسبوکار دارند. اما در عین حال، باید آینده‌نگر نیز باشند و روی برنامه‌ریزی بلندمدت نیز تمرکز کنند. آنها باید مطمئن شوند که هر کاری که توسط افراد یک تیم انجام می‌شود، سازمان را به اهداف خود نزدیک‌تر می‌کند.
یک مدیر بازرگانی باید به فکر آینده‌ی شرکت باشد و به این فکر کند که چگونه تصمیمات اتخاذشده امروز بر آینده کسبوکار تأثیر می‌گذارد.
۶. مهارت‌های سازمانی
مدیران بازرگانی مجبورند کارهای مختلفی را به صورت همزمان انجام دهند. برای این کار، آنها باید مهارت سازمانی داشته باشند و بتوانند کارهای خود را اولویت‌بندی کنند تا از انجام به‌موقع آنها مطمئن شوند. یک مدیر بازرگانیِ توانمند، باید بتواند وظایف خود را به دیگر اعضای تیم واگذار کند. این امر مستلزم آن است که قبل از تعیین وظایف، مهارت‌های هر یک از اعضای تیم را بداند.
۷. مهارت حل مسئله
مدیران بازرگانی در طول فعالیت خود، تصمیماتی زیاد می‌گیرند که تأثیر زیادی بر آینده یک سازمان دارند. تصمیمات آنها شامل تصمیم‌گیری‌ها در مورد یک پروژه خاص یا تکمیل یک کار بدون صرف زمان زیاد می‌شود. آنها باید به سرعت در مورد جوانب مثبت و منفی یک تصمیم فکر کنند.
برای این کار، مدیران بازرگانی باید نسبت به آنچه در شرکت اتفاق می‌افتد، آگاهی داشته باشند. این آگاهی به آنها کمک می‌کند تا هر مشکلی را به‌موقع تشخیص دهند و قبل از اینکه دیر شود، اقداماتی برای رفع آن انجام دهند.
تمام این مواردی که نام بردیم، در میان مهارت‌های اساسی‌ای هستند که یک مدیر بازرگانی باید برای موفقیت در کار خود داشته باشد و در هر آگهی استخدام مدیر بازرگانی دیده می‌شوند.
مدیریت بازرگانی در مقابل مدیریت کسبوکار
| مدیر بازرگانی | مدیر کسبوکار | |
| تعریف | مدیر بازرگانی بیشتر بر رهبری کلی سازمان تمرکز دارد تا به رشد سازمان کمک کند. | یک مدیر کسبوکار مسئول اجرای عملیات روزانه یک کسبوکار است. |
| مهارت‌ها | انگیزه بالا، خلاق و مبتکر، توانایی تعیین چشم‌انداز سازمان، قادر به تفویض وظایف | قدرت تحلیل، دارای مهارت برنامه‌ریزی استراتژیک، جزئی‌نگر، سازمان‌یافته |
| گزینه‌های شغلی | مدیر عملیات، مدیر مالی و تحلیلگر مدیریت | حسابدار، تحلیلگر کسبوکار، متخصص بازاریابی و مدیر منابع انسانی |
رشته مدیریت بازرگانی چیست؟
مدیریت بازرگانی یکی از رشته‌های دانشگاهی گروه انسانی است. هدف از تشکیل و معرفی این رشته در آموزش عالی، آموزش نیروی انسانی تکنیسین برای سازمان‌ها، ادارات، مؤسسات و شرکت‌های دولتی و خصوصی است که بتوانند وظایف و مسئولیت‌های خود را در زمینه بازرگانی و کسب سود در کسب‌وکارها انجام دهند.
گرایش‌های رشته مدیریت بازرگانی
با اینکه گرایش‌های مختلفی در رشته مدیریت بازرگانی وجود دارد، اما در زیر به اصلی‌ترین این گرایش‌ها اشاره خواهیم کرد.
۱. مدیریت مالی
در مدیریت مالی باید تعادلی بین سود و ریسک در سازمان‌ها ایجاد کرد تا بتوان با کمک آن، به سود دلخواه در کسبوکار رسید. مدیریت مالی به تخصیص منابع مالی، بودجه‌ریزی، تحلیل گزارش‌های مالی و تصمیم‌گیری در زمینه‌های مالی مربوط به سرمایه‌گذاری‌ها و سودآوری کسبوکار می‌پردازد. این کار نیاز به مدیران بازرگانی دارد که برنامه‌ریزی، هدایت و هماهنگی در سرمایه‌گذاری، کارهای بانکی، بیمه و سایر جنبه‌های مالی کسبوکار را انجام دهند. در مدیریت مالی سه عنصر کلیدی وجود دارد که شامل برنامه‌ریزی، نظارت و تصمیم‌گیری می‌شود.
۲. مدیریت منابع انسانی
یکی از ارکان اصلی موفقیت هر سازمانی، مدیریت صحیح منابع انسانی است. در این زمینه، توجه به جذب، آموزش، انگیزش و نگه‌داشت کارکنان با استعداد بسیار مهم است. مدیریت منابع انسانی (HR) با استخدام، آموزش و حفظ کارمندان در یک کسبوکار سروکار دارد. مسئولیت بخش منابع انسانی و تمام کارهای آن بر عهده مدیر منابع انسانی است. مدیران منابع انسانی با انجام این مسئولیت‌ها، بر رشد یک سازمان تأثیر می‌گذارند.
۳. مدیریت عملیات
مدیریت عملیات شامل نظارت بر فرایندهای تولیدی و خدماتی سازمان، تضمین کیفیت محصولات، بهینه‌سازی فرآیندها و کاهش هزینه‌ها است. برای مدیریت کارآمد تمام عملیات‌های یک شرکت، به مدیران بازرگانی نیاز است تا با کمک آنها به این اطمینان برسند بخش‌های یک سازمان به طور کارآمد فعالیت می‌کنند. برای این کار، آنها با بخش‌ها مختلفی همکاری می‌کنند و بهترین استراتژی‌ها و فرآیندهای تجاری را تدوین کنند. تیم‌های عملیاتی باید از کسب، توسعه و استفاده مناسب از منابع اطمینان حاصل کنند.
۴. مدیریت بازاریابی
یکی از بخش‌های حیاتی مدیریت بازرگانی، بازاریابی است که به نحوه معرفی و فروش محصولات یا خدمات به بازار هدف مربوط می‌شود. در این زمینه، مدیران باید به تحلیل نیازهای بازار، رفتار مصرف‌کنندگان و رقبا پرداخته و استراتژی‌های بازاریابی مناسبی را تدوین کنند. در مدیریت بازاریابی، تمرکز روی کاربردِ عملی منابع بازاریابی بر یک کسبوکار است. چهار حوزه اصلی مدیریت بازاریابی شامل تحلیل شرکت، همکاران، مشتریان و رقبا می‌شود. مدیریت برند، تدوین استراتژی بازاریابی و کمک در قیمت‌گذاری نیز سه جزء اصلی مدیریت بازاریابی موثر هستند.
۵. مدیریت استراتژیک
موفقیت هر کسب‌وکاری به استراتژی‌های بازاریابی، مالی و عملیاتی آن بستگی دارد. اینجاست که بازاریابی استراتژیک نمود پیدا می‌کند. مدیریت استراتژیک، به تفکر استراتژیک برای رهبری یک سازمان اشاره دارد. این بخش به طراحی استراتژی‌ها و برنامه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت برای موفقیت و رشد سازمان می‌پردازد. مدیران بازرگانی باید توانایی شناسایی فرصت‌ها، تهدیدها، نقاط قوت و ضعف سازمان خود را داشته باشند تا تصمیمات درست‌تری بگیرند.
این نوع مدیریت بر سوالاتی مانند مورد زیر متکی است:
- یک کسبوکار می‌خواهد به کجا برسد و چگونه می‌تواند به آن نقطه برسد؟
بازار کار رشته مدیریت بازرگانی
بازار کار رشته مدیریت بازرگانی در ایران خوب است و افراد فارغ‌التحصیل از این رشته می‌توانند به درآمد خوبی در شرکت‌ها برسند. افراد با توجه به فاکتورهای مختلفی مانند مجموعه مهارت‌ها، استعداد و همچنین توانایی در مدیریت، می‌توانند به جایگاه ایده‌آل برسند و حقوق خوبی از کار خود دریافت کنند.
فارغ‌التحصیلان رشته مدیریت بازرگانی بر مباحث مانند تدوین استراتژی، ارتباط با مشتریان، فرایندهای فروش، بازاریابی و خدمات به مشتریان آشنایی تسلط دارند. بنابراین، این فرصت برای آنها فراهم است که در بخش‌های مختلف از مالی گرفته تا بازاریابی و فروش مشغول به کار شوند و حیطه انتخابی آنها از میان فرصت‌های شغلی، بسیار گسترده است.
فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان مدیریت بازرگانی
فارغ‌التحصیلان رشته مدیریت بازرگانی می‌توانند در بخش‌های مختلف اقتصادی مشغول به کار شوند. برخی از فرصت‌های شغلی عبارتند از:
– مدیران عمومی
– مدیران بازاریابی و فروش
– تحلیلگران مالی
– مشاوران کسبوکار
– مدیران منابع انسانی
– مدیران اجرایی
– کارآفرینان و مالکان کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ
نتیجه‌گیری
مدیریت بازرگانی به فردی نیاز دارد که بتواند در محیط‌های پیچیده و رقابتی تصمیم‌گیری‌های استراتژیک انجام دهد، منابع را به‌درستی تخصیص دهد و از فناوری‌های نوین بهره‌برداری کند. این رشته، مهارت‌های مدیریتی و تحلیلی زیادی را توسعه می‌دهد که برای موفقیت در هر کسبوکار ضروری است.
