یکی از جایگاه‌های شغلی مهم در صنعت ساختمان سازی که وظایف خطیری را به دوش می‌کشد، مهندس ناظر عمران است. سوالی که ممکن است برای هر فرد به وجود بیاید این است که مهندس ناظر کیست و چه وظایفی را بر عهده دارد؟ با اینکه شاید از این عنوان شغلی بتوان پیش‌بینی به نسبت دقیقی از تعریف این جایگاه شغلی و وظایف آن داشت، اما بهتر است کمی عمیق‌تر به آن نگاه کرد. در این یادداشت نه تنها خواهیم گفت مهندس ساختمان کیست؛ بلکه بازار کار و مهارت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی که برای این فرصت شغلی الزامی است را نیز بررسی خواهیم کرد.
مهندس ناظر کیست؟
مهندس ناظر یا Supervising Engineer یک شخص حقیقی یا حقوقی است که در یک یا چند رشته مرتبط با صنایع ساختمان، دارای پروانه اشتغال به کار «نظارت» است. مهندس ناظر با توجه به تخصصی که دارد، بر اجرای صحیح یکی از بخش‌های معماری، ساخت، تاسیسات برقی و تاسیسات مکانیکی نظارت کرده و تطابق کار عملیاتی با اسنادی که موجود هستند را بررسی می‌کند. این اسناد می‌توانند شامل پروانه ساخت، نقشه‌ها، محاسبات فنی و… باشند.
در واقع مهندس ناظر از تیم اجرایی جدا بوده و وظیفه دارد که فعالیت آن‌ها را از نظر سازگاری با مقررات ملی ساختمان مورد بررسی قرار دهد. در صورتی که عملیات اجرایی طبق این مقررات پیش نرفته باشد، مهندس ناظر عمران وظیفه دارد تا به مراجع مربوطه گزارش دهد. جالب است بدانید که تبدیل شدن به یک مهندس ناظر، یکی از شاخه‌های اصلی مسیر شغلی مهندس عمران به حساب می‌آید.
وظایف مهندس ناظر؛ از برنامه‌ریزی تا اجرا
حال که به سوال مهندس ناظر کیست پاسخ داده شد، می‌توان وظایف این جایگاه شغلی را مورد بررسی قرار داد. به طور کلی وظایف یک مهندس ناظر را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:
مسئولیت‌های مهندس ناظر
- برنامه‌ریزی و اصلاح روند پیشرفت پروژه
- کنترل و بررسی نقشه‌ها و اسناد
- انجام هماهنگی‌های بین سازمانی
- دادن تذکر کتبی در صورت عدم اجرای صحیح پروژه
- دستور انجام آزمایش‌های مختلف (آزمایش بتن، سیمان، و…)
- کنترل کیفیت مصالح ساختمانی
- نظارت بر ایمنی محیط کار
مهندس ناظر کیست؟ مهندس ناظر پل ارتباطی بین طراحان و پیمانکاران است.
البته هر کدام از این وظایف ممکن است به شیوه متفاوتی به انجام برسند؛ برای مثال، فرق مهندسی عمران با مهندسی معماری سبب می‌شود که در بخش «کنترل و بررسی نقشه‌ها و اسناد»، مهندس ناظر معماری و مهندس ناظر ساخت، نقشه‌های متفاوتی را بررسی کنند. همین امر درمورد تاسیسات برقی و مکانیکی نیز صدق می‌کند. برای فهم بهتر این موضوع ممکن است نیاز داشته باشید فرق مهندس معماری با مهندس عمران را هم بدانید.
بازار کار مهندسان ناظر؛ درآمد بالای ۲۵ میلیون
حال که متوجه شدید مهندس ساختمان کیست بهتر است با بازار کار مهندسی عمران و ناظر عمران نیز آشنا شوید. فارغ‌التحصیلان رشته‌های عمران، معماری، برق و مکانیک می‌توانند پس از شرکت در آزمون نظام مهندسی، به عنوان مهندس ناظر مشغول به کار شوند. جالب است بدانید که بخش قابل توجهی از بازار کار مهندسی عمران به حوزه نظارت اختصاص داشته و بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته در این زمینه فعالیت می‌کنند. بر اساس آمار ایران سلری از حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۳، میانگین حقوق ماهیانه یک مهندس ناظر ۲۶ میلیون و ۶۷۰ هزار تومان است که یکی از پردرآمدترین رشته های مهندسی محسوب می‌شود. البته این رقم میانگین درآمد این موقعیت شغلی بوده و ممکن است درآمد شما بیشتر یا کمتر از این رقم باشد.
مهندسان ناظر به دو صورت استخدامی و پیمانی می‌توانند مشغول به کار شوند. این مهندسان معمولاً با مالک پروژه قرارداد بسته و بر تیم اجرایی که وی در نظر گرفته است نظارت می‌کنند. در واقع هنگام پاسخ به سوال مهندس ساختمان کیست، نباید به کارمندان سازمان نظام مهندسی محدود شد؛ چرا که مهندسانی که توسط این سازمان مورد تأیید قرار گرفته‌اند می‌توانند به صورت مستقل نیز مشغول کار نظارت شده و پروژه‌های پیمانی خود را داشته باشند. برای بررسی شرایط استخدام مهندس عمران آگهی‌های ایران تلنت را بررسی کنید.
ویژگی‌های یک مهندس ناظر خبره
آشنایی با پاسخ سوال مهندس ناظر ساختمان کیست، به هیچ عنوان تبدیل شدن به یک مهندس ناظر موفق را تضمین نمی‌کند. مهندسی ساختمان و نظارت روی تیم اجرایی، یکی از پردرآمدترین رشته‌های مهندسی به حساب می‌آید؛ اما برای رسیدن به چنین درآمدی، باید از ویژگی‌های زیادی برخوردار بود. مهم‌ترین ویژگی‌های یک مهندس ناظر خبره عبارت‌اند از:
اشراف کامل بر مباحث علمی
مهندس ناظر برای اینکه بتواند عملکرد تیم اجرایی را بسنجد، باید اشراف کاملی بر مباحث علمی و تکنیکی ساختمان سازی داشته باشد. افرادی که بر این مباحث مسلط نیستند، حتی در آزمون نظام مهندسی نیز پذیرفته نشده و نمی‌توانند فعالیت خود را آغاز کنند.
تسلط کامل به مقررات ملی ساختمان و شرح وظایف
مهندس ناظر باید تسلطی کامل روی مقررات ملی ساخت و ساز داشته و بتواند بدون مراجعه به منابع، هرگونه تخلف را شناسایی کند. البته قوانین مرتبط با ساخت ساختمان با استانداردهای ساخت سازه‌های بزرگ شهری متفاوت است. در نتیجه منابعی که مبنای عمل مهندس ناظر عمران و مهندس ناظر معماری است با یکدیگر متفاوت است.
قانونمند و ثابت‌قدم در اجرای مقررات
از اصلی‌ترین وظایف مهندس ناظر، شناسایی تخلفات و گزارش دادن آن‌ها است. در صورتی که مهندس ناظر قانونمند نباشد یا اهتمامی به اجرای قانون نداشته باشد، راه را برای ساخت و سازهای غیراصولی باز گذاشته و خطرات جانی فراوانی را ایجاد می‌کند.
رهبری و مدیریت روابط اجتماعی
یک مهندس ناظر در واقع مانند افسری است که از سمت سازمان نظام مهندسی برای رسیدگی به امور مختلف مأمور شده است. مهندس ناظر مانند نماد این سازمان بوده و به همین خاطر باید در هر موقعیتی، ارتباطات خود را مدیریت کرده و تیم اجرا را رهبری نماید.
رهبری و مدیریت ارتباط؛ مهارت‌های ضروری مهندس ناظر عمران
مهندس ناظر باید بتواند به طور کامل خشم و دیگر احساسات خود را کنترل کرده و درست‌ترین تصمیم ممکن را بگیرد. این موضوع نه فقط برای استخدام مهندس ناظر، بلکه برای استخدام مهندس عمران یا هر یک از شاخه‌های صنعتی دیگر نیز یکی از فاکتورهای اصلی است.
نظم کاری و انضباط در اجرای وظایف
اگر شما نیز قصد ورود به مسیر شغلی مهندس عمران را دارید و می‌خواهید ناظر پروژه‌های عمرانی باشید، پیشنهاد می‌کنیم که یک نظم کاری مشخص را برای خود ایجاد کنید. داشتن نظم و اصول نه تنها برای تبدیل شدن به یک مهندس ناظر، بلکه برای پیشرفت در هر زمینه‌ای، یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ها است. اغلب مالکان قصد دارند پروژه خود را در سریع‌ترین زمان ممکن به پایان رسانده و یک مهندس ناظر که از نظم خوبی برخوردار نباشد، می‌تواند این فرایند را به کلی مختل کند.
جمع‌بندی؛ مهندس ناظر ساختمان، برقرارکننده نظم و قانون
در این مطلب سعی کردیم تا ضمن پاسخ به سوال «مهندس ساختمان کیست؟» مهم‌ترین وظایف و ویژگی‌های یک مهندس ناظر را نیز مورد بررسی قرار دهیم. تسلط به قوانین و مقررات و نظم و انضباط از جمله ویژگی‌های اصلی یک مهندس ناظر خبره است که کارفرما را مجاب به استخدام او می‌کند. با اینکه پاسخ به سوال مهندس ناظر ساختمان کیست، امری آسان است؛ اما فعالیت به عنوان یک مهندس ناظر در بسیاری از مواقع دشوار بوده و وظایف خطیری در این موقعیت شغلی باید به انجام برسد. در آخر، امیدواریم متوجه شده باشید که مهندس ساختمان کیست و آشنایی مناسبی با مبحث نظارت و مهندسی ساختمان پیدا کرده باشید.
