صرف داشتن ایده و همچنین سرمایه نمی‌تواند شما را در راه اندازی یک کسب و کار به موفقیت برساند. برای راه اندازی هر کسب و کاری نیاز است که کارهایی را از قبل انجام دهید تا بتوانید چشم انداز خوبی از آن ایده و آینده آن داشته باشید. بیزینس پلن یا طرح کسب و کار یکی از همان کارها است که برای شروع هر کسب و کاری به آن نیاز است.
بیزینس پلن چیست؟
بیزینس پلن چیزی فراتر از یک سند است و به صورت کلی، راهنمایی است که به شما کمک می‌کند اهداف خود را ترسیم کنید و به آنها برسید. همچنین یک ابزار مدیریتی است که به شما این امکان را می‌دهد نتایج را تجزیه و تحلیل کنید، تصمیمات استراتژیک بگیرید و نحوه عملکرد و رشد کسب و کارتان را بررسی کنید. به طور خلاصه، اگر به فکر راه اندازی یک کسب و کار هستید یا قصد دارید کسب و کار خود را به سرمایه گذاران معرفی کنید، نوشتن یک بیزینس پلن می‌تواند شانس موفقیت شما را افزایش دهد.
عموما نوشتن و آماده کردن بیزینس پلن کار سختی نیست. در این راهنمای جامع، ما به شما نشان خواهیم داد که چگونه سریع و آسان یک بیزینس پلن بنویسید که با کمک آن بتوانید به نتایج دلخواهتان برسید. نگران نباشید، لازم نیست در این کار خبره باشید تا یک بیزینس پلن عالی تهیه کنید. این راهنما به شما نشان می‌دهد که چگونه برنامه خود را گام به گام و بدون هیچ‌گونه پیچیدگی یا ناامیدی انجام دهید.
چرا باید بیزینس پلن بنویسیم؟
آیا هنوز به اهمیت نوشتن بیزینس پلن برای کسب و کار خود پی نبرده‌اید؟ آیا نمی‌توانید کارهای مربوط به راه اندازی کسب و کار خود را سریع انجام دهید؟ مطمئنا داشتن بیزینس پلن به شما کمک خواهد کرد که کسب و کار خود را خیلی زود راه اندازی کنید و حتی داشتن طرح کسب و کار در موارد زیر به شما کمک می‌کند:
کسب و کار خود را سریع‌تر رشد دهید
نوشتن بیزینس پلن، پایه و اساس هر کسب و کاری به شمار می‌آید. با نوشتن این طرح قرار نیست آینده را پیش بینی کنید، بلکه از طریق استراتژی اصلی کسب و کار خود کاری می‌کنید که رشد در کسب و کار شما سریع‌تر اتفاق بیفتد. مطمئنا این سند نیز مانند هر سند دیگری کامل و وحی منزل نیست، اما برای کمک به شناسایی اهداف و رسیدن به اهدافتان، بازبینی و تنظیم می‌شود.
بدون یک طرح کسب و کار، پیگیری پیشرفت و رشد و انجام کارهایی که باید انجام شود بسیار دشوارتر خواهد شد؛ چرا که شما هیچ نوشته‌ای از آنچه قرار است اتفاق بیفتد در دسترس ندارید. نوشتن بیزینس پلن به شما کمک می‌کند که یک نقشه راه داشته باشید که در آن نه تنها مقصد، بلکه مبدا نیز مشخص شده است.
برای کار خود بودجه تعیین کنید
سرمایه گذاران و وام‌دهندگان باید بدانند که شما درک کاملی از مسیر کسب و کار خود دارید. شما باید ثابت کنید که کسب و کار شما قرار است در مسیر خود به افراد بسیاری کمک کند، یک استراتژی تجاری قوی دارید و اینکه کسب و کار شما می‌تواند از نظر مالی با ثبات باشد. این به معنای داشتن صورت‌های مالی درست، پیش‌بینی‌های حساب شده و توضیحات قابل قبول در مورد مسائل مالی برای سرمایه گذاران است.
نوشتن طرح کسب و کار به شما کمک می‌کند تا همه این قطعات را کنار هم قرار دهید و ارتباطی بین آنها ایجاد کنید تا بتوانید داستانی منسجم درباره کسب و کار خود بگویید.
تصمیمات استراتژیک و مطمئن بگیرید
اغلب بزرگ‌ترین تصمیم‌هایی که برای کسب‌وکارتان می‌گیرید در میان دوره‌های پر نوسان رشد، افول یا حتی بحران‌های خارجی است. این امر مستلزم آن است که تصمیمات بسیار مهم را خیلی سریع‌تر بگیرید. بدون برنامه ریزی و اطلاعات پیش بینی شده، این تصمیمات معمولا بدون فکر خواهد بود و ممکن است کارایی نداشته باشند.
با داشتن یک بیزینس پلن مکتوب که به طور منظم نیز بررسی و به روز می‌شود، می‌توانید با اطمینان تصمیم گیری کنید. شما تمام اطلاعات لازم را خواهید داشت تا بدانید چه زمانی می‌توانید کارمندان جدید استخدام کنید، یک خط محصول جدید راه اندازی کنید یا حتی برای تولید محصول خرید عمده انجام دهید. با داشتن بیزینس پلن می‌توانید ریسک تصمیم گیری‌ها نادرست را به حداقل برسانید.
یک بیزینس پلن موفق چه ویژگی‌هایی دارد؟
در حالی که نظرات مختلفی در مورد چگونگی ساخت یک بیزینس پلن وجود دارد، اما سه ویژگی مهم را برای شما عنوان خواهیم کرد که هر طرحی باید آنها را داشته باشند تا موفق شوند.
۱. خاص بودن
هنگام ساخت طرح کسب و کار باید مشخص کنید که هدف شما چیست. باید به این فکر کنید که کسب و کار شما در چند سال آینده چگونه خواهد بود. در ابتدای کار، بسیار مهم است که تمام اطلاعات را در جایی بیاورید. این اطلاعات شامل تعیین ضرب‌الاجل برای اهداف می‌شود. نباید فراموش کنید که بشر علاقه زیادی به عقب انداختن کارها دارد و اگر تاریخ دقیقی را برای خود و دیگران تعیین کنید، احتمال این کار بسیار کم خواهد شد.
همچنین وقتی KPI خاصی برای خود و تیم‌تان مشخص کنید، تشخیص اینکه آیا به اهداف خود می‌رسید یا خیر، آسان‌تر می‌شود. همین امر در مورد شناسایی بازار و مخاطب هدف نیز صدق می‌کند. زمانی که بدانید قرار است محصول یا خدمات خود را به چه کسانی بفروشید، راحت‌تر می‌توانید برای آن برنامه ریزی کنید و به سود برسید. اینکه بگویید بازار هدف ما خانم‌ها و نوجوانان هستند، سودی برای شما ندارد. اینکه مشخص کنید که بازار هدف شما خانم‌های ۳۰ تا ۴۵ سال هستند و علاقه‌ی خاصی به محصول شما دارند، می‌تواند میزان فروش شما را افزایش دهد. هنگامی که این را بدانید، می‌توانید نحوه فروش بهترین محصول خود به آنها را شناسایی کنید.
۲. واقع بینانه بودن
این ویژگی در بیزینس پلن، از اهمیت بالایی برخوردار است. هنگام کار بر روی طرح کسب و کار خود باید ۱۰۰% واقع بین و صادق باشید. اگر کاملاً متقاعد نشده‌اید که می‌توانید فروش خود را تا ۵۰ درصد در ۶ ماه آینده افزایش دهید، به سرمایه گذاران، وام دهندگان، شرکا و کارمندان خود نگویید که به این هدف خواهید رسید.
اینکه خیلی خوش‌بینانه به سمت جلو حرکت کنید، هم جذاب و هم وسوسه انگیز است؛ اما وقتی به آن اهداف دست پیدا نکنید، آسیب زیادی را متحمل خواهید شد. در ابتدای کار بهتر است بگویید قرار است فروش خود را ۲۰ درصد افزایش دهید، تا اینکه هدفی خیلی بزرگ برای خود مشخص کنید که دستیابی به آن غیرممکن است. دروغ گفتن در زمان نوشتن بیزینس پلن هیچ فایده‌ای برای شما ندارد و خیلی زود برملا می‌شود.
۳. انعطاف پذیر بودن
تا به اینجای کار متوجه شدید که باید روی طرحی خاص و واقع بینانه کار کنید. اکنون زمان آن رسیده که طرح خود را انعطاف پذیر کنید؛ طرح کسب و کار شما سندی زنده است که باید بتوانید آن را به مرور زمان به روز کنید.
بخش معینی از برنامه شما حدس و گمان است. به همین خاطر باید بتوانید در طول مسیر خود فرضیات غلط را از برنامه حذف کنید و برای آنها برنامه‌ای جایگزین در نظر بگیرید. اگر می‌بینید که مدل کسب و کاری که تعریف کرده‌اید آن‌طور که فکر می‌کردید کار نمی‌کند، فقط به این دلیل که روی موارد اشتباه در طرح خود گیر کرده‌اید و قصد تغییر آنها را نیز ندارید.
در صورت نیاز باید بتوانید مدل کسب و کار دیگری را آزمایش و مدل خود را به روز کنید. در تجارت، انعطاف پذیری حرف اول را می‌زند. اعتراف به اینکه اشتباه کرده‌اید یا اشتباهی مرتکب شده‌اید، شرم‌آور نیست و شما این فرصت را دارید که راه و روش اشتباه خود را عوض کنید.
۵ نکته برای نوشتن سریع و آسان یک بیزینس پلن عالی
قبل از اینکه نوشتن طرح کسب و کار خود را شروع کنید، اجازه دهید در مورد برخی «قوانین» صحبت کنیم که کل فرآیند برنامه ریزی کسب و کار را آسان‌تر می‌کنند. هدف از نوشتن این طرح این است که بتوانید روی کسب و کار خود تمرکز کنید تا بتوانید در مسیر اهداف قرار بگیرید.
۱. آن را کوتاه نگه دارید
هر بیزینس پلنی باید کوتاه و مفید باشد. دلیل این امر عبارت است از:
یک اینکه قصد شما از نوشتن این طرح این است که خوانده شود. مطمئنا خواندن طرح صد صفحه‌ای و یا حتی ۴۵ صفحه‌ای در حوصله هیچ‌کس نیست. ممکن است برای بخش‌های خاصی به اسناد پشتیبانی نیاز داشته باشید، اما می‌توانید این موارد را در بخش‌های دیگر طرح خود بگنجانید و طرح اصلی را مختصر نگه دارید.
دوم، طرح کسب و کار شما باید ابزاری باشد که برای راه اندازی و رشد کسب و کار خود از آن استفاده می‌کنید. بنابراین باید سندی باشد که در طول زمان و به کرار از آن استفاده و به آن رجوع کنید. یک بیزینس پلن بیش از حد طولانی، کار بررسی و حتی بازنویسی را سخت می‌کند. در این مواقع دیده شده که طرح شما به کشوی میز منتقل می‌شود و دیگر هرگز دیده نمی‌شود.
۲. مخاطبان خود را بشناسید
برنامه خود را با استفاده از زبانی بنویسید که مخاطب شما آن را درک می‌کند. به عنوان مثال، اگر شرکت شما در حال توسعه یک فرآیند علمی پیچیده است، اما سرمایه گذاران احتمالی شما دانشمند نیستند، از اصطلاحات تخصصی یا کلمات اختصاری که همه با آنها آشنا نیستند، اجتناب کنید.
سرمایه گذاران خود را در نظر بگیرید و توضیحات محصول خود را ساده نگه دارید و اصطلاحات آن را نیز عامیانه در نظر بگیرید. شما در طول مسیر کسب و کار خود می‌توانید از این طرح برای معرفی ایده و محصول استفاده و به آن رجوع کنید.
۳. ایده کسب و کار خود را آزمایش کنید
کار بر روی بیزینس پلن و شروع با یک طرح یک صفحه‌ای می‌تواند به شما کمک کند تا ایده خود برای کسب و کار را، قبل از شروع آزمایش کنید. در این مدت شما می‌توانید تمام موارد از نام برند تا محصول را آزمایش کنید و ایرادات آن را برطرف کنید. در این حین شما می‌توانید از یک فرد حرفه‌ای و کاربلد کمک بگیرید و یا اینکه سراغ تحقیقات میدانی برای مخاطبان هدف بروید.
هرچه بیشتر عناصر برنامه خود را آزمایش و بررسی کنید، برنامه و کسب و کار شما بهتر خواهد بود. با انجام این کار می‌توانید از صرف وقت و انرژی بسیار در طول کار برای برطرف کردن ایرادات، جلوگیری کنید.
۴. اهداف و مقاصد را تعیین کنید
قبل از راه اندازی هر کسب و کاری باید بدانید که از کسب و کار خود چه می‌خواهید. آیا می‌خواهید که یک ایده را به یک کسب و کار واقعی تبدیل کنید؟ آیا می‌خواهید تیم خود را گسترش دهید، به تیم سازی فکر می‌کنید یا یک کار دیگر راه اندازی کنید؟ دانستن آنچه می‌خواهید انجام دهید و داشتن سؤالاتی از این دست در ذهن، می‌تواند به شما کمک کند تا برنامه کسب و کار خود را به طور خاص برای رسیدن به این اهداف توسعه دهید.
در شروع راه ممکن است خیلی ایده‌های عجیب و غریب و همچنین چشم انداز طولانی مدت نداشته باشید. اما وقتی روی بیزینس پلن کار کنید، می‌توانید همان تعداد محدود را روی کاغذ بیاورید. این به شما کمک می‌کند معیارهای موفقیت را تعریف کنید، اهداف خود را مشخص کنید و برای رسیدن به این اهداف برنامه مشخص کنید. برای نوشتن بیزینس پلن تنها نیاز به یک چشم انداز اولیه و اهداف و آرزوهای مشخص دارید تا بتوانید آنها را مکتوب کنید.
۵. نترسید
آیا می‌دانستید که اکثریت قریب به اتفاق صاحبان مشاغل و کارآفرینان تخصصی در راه اندازی کسب و کار ندارند؟ آنها مدرک MBA یا مدرک حسابداری ندارند. آنها در حال یادگیری هستند و ابزارها و منابعی را برای کمک خود پیدا می‌کنند.
نوشتن یک بیزینس پلن ممکن است از نظر بسیاری کاری بیهوده به نظر برسد، اما واقعا این‌طور نیست. شما کسب و کار خود را می‌شناسید و مطمئنا در آن تخصص دارید. به همین خاطر نوشتن طرح کسب و کار برای شما سخت و چالش برانگیز نخواهد بود و می‌توانید هر آنچه از کار خود توقع دارید را روی کاغذ بیاورید.
ادامه این مقاله به جزئیات مواردی که باید در طرح کسب و کار خود بگنجانید، مواردی که نباید نادیده بگیرید و پیش‌بینی‌های مهم می‌پردازد که به شما کمک می‌کند تا هر چه سریع‌تر برای آماده کردن این سند آماده شوید.
اجزای اصلی یک طرح کسب و کار
چه در حال آماده کردن یک بیزینس پلن برای افزایش سود و رشد کسب‌وکار خود باشید یا فقط به دنبال این هستید تا بفهمید که آیا ایده شما کار می‌کند یا خیر، هر طرح کسب و کار باید ۶ بخش اساسی را پوشش دهد. در اینجا یک نمای کلی از هر بخش آورده شده است:
۱. خلاصه اجرایی
خلاصه اجرایی یک نمای کلی از کسب و کار و برنامه‌های شما است. اگرچه بسیاری از مردم این بخش را در انتهای بیزینس پلن می‌آورند، اما اولین بخش در هر طرح کسب و کاری این خلاصه نویسی است که در حالت ایده آل فقط یک تا دو صفحه است. این بخش به صورت کامل شرکت را تشریح می‌کند و مأموریت آن را به همراه هر گونه اطلاعاتی در مورد مدیران، کارکنان، عملیات و مکان شرکت را در بر می‌گیرد.
۲. فرصت
بخش فرصت از بخش‌های مهم و اساسی بیزنس پلن است. بخش فرصت به این سؤالات پاسخ می‌دهد: قرار است چه چیزی را بفروشید و چگونه یک مشکل (یا «نیاز») را برای بازار خود حل می‌کنید؟ بازار هدف شما چیست و رقبای شما چه کسانی هستند؟ در واقع با خواندن محتوای این بخش می‌توانید اطلاعات کاملی درباره کسب و کار و ایده خود به دست آورید.
۳. اجرا
در این بخش کارهای اجرایی عنوان می‌شوند. قرار است در این بخش به پاسخ سؤال زیر برسید و اطلاعات زیر را به دست آورید:
- چگونه می‌خواهید از فرصت‌ها استفاده کنید و آن را به یک تجارت تبدیل کنید؟
- این بخش برنامه بازاریابی و فروش، عملیات و نقاط عطف و معیارهای موفقیت شما را پوشش می‌دهد.
۴. شرکت و مدیریت
سرمایه گذاران علاوه بر ایده‌های عالی به دنبال تیم‌های بزرگ نیز هستند. از فصل شرکت و مدیریت برای توصیف تیم فعلی خود و افرادی که باید استخدام شوند، استفاده کنید. همچنین اگر هنوز کسب و کار خود را راه اندازی نکرده‌اید، یک نمای کلی از ساختار قانونی، مکان و تاریخچه خود در این بخش ارائه می‌دهید.
۵. برنامه مالی
طرح کسب و کار شما بدون پیش بینی مالی کامل نمی‌شود. می‌توانید این بخش را با پیش بینی فروش، صورت جریان نقدی، صورت درآمد (که سود و زیان نیز نامیده می‌شود) و ترازنامه خود شروع کنید. با تکمیل این بخش می‌توانید به درک درستی از میزان هزینه‌ها و سود خود از ایده و شرکت برسید و خب بدون این آگاهی، راه اندازی کسب و کار بی فایده است.
۶. ضمیمه
اگر به فضای بیشتری برای تصاویر محصول یا اطلاعات اضافی نیاز دارید، از پیوست برای این جزئیات استفاده کنید. این بخش همچنین می‌تواند شامل جداول، آمارها، نمودارها و اطلاعات کلی باشد.
انواع بیزینیس پلن
بیزینس پلن‌ها به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا اهداف خود را شناسایی کرده و در مسیر اهداف باقی بمانند. آنها می‌توانند ابزاری برای شروع درست کسب و کار و ایده باشند. آنها همچنین به عنوان وسیله‌ای برای ترغیب افراد به کار و سرمایه گذاری در تجارت‌های مختلف عمل می‌کنند.
اگرچه نمی‌توان گفت که کدام بیزینیس پلن درست و کدام غلط است، اما به طور کلی می‌توان آن را به دو دسته مختلف تقسیم کرد:
- سنتی
- استارت‌آپ و کسب و کار نوپا
بیشتر کسب و کارها از مدل سنتی برای طراحی بیزنیس پلن خود استفاده می‌کنند و این مدل بیشتر رایج است. مدل سنتی استاندارد است و جزئیات در هر بخش به خوبی مشخص شده است. مدل سنتی، معمولا طولانی‌تر است و تدوین آن نیاز به زمان بیشتری دارد.
از سوی دیگر، طرح کسب و کار استارت‌آپی، ساختار مختصر مفیدی دارد و در آن عناصر کلیدی برجسته می‌شوند. به دلیل مختصر بودن این نوع بیزینس پلن و نبود جزئیات در آن، معمولا توسط کسب و کارها استفاده نمی‌شود و معمولا در مدیریت پروژه‌های کوچک استفاده دارد. اگر شرکت شما بزرگ است و سرمایه گذار نیز دارد، باید سراغ مدل سنتی بروید تا بتوانید تمام جزئیات را به آنها ارائه دهید و نکته‌ای را از قلم نیندازید.
در ادامه نمونه‌ای عالی و موفق از بیزینس پلن شرکت اپل را در قالب تصویر مشاهده خواهید که این طرح کسب و کار تا به امروز، الگوی بسیاری در سراسر دنیا بوده است:
نوشتن بیزینس پلن را همین امروز آغاز کنید
برنامه ریزی برای کسب و کار، امری مستمر است که به مدیران کمک می‌کند تا بتوانند ایده‌های خود را مدام عملی کنند، اهداف خود را تعیین نکنند، مدیریت کنند و کسب و کار خود را به سمت موفقیت سوق دهند. اگر مطمئن نیستید از کجا شروع کنید، خواندن این مقاله می‌تواند به شما کمک کند تا هر چه سریع‌تر این کار را آغاز کنید و ایده و کسب و کار خود را نظم ببخشید.
- بیشتر بخوانید: اصل پارتو یا قانون ۲۰/۸۰ چیست
با سلام مطالب ارزنده ای گذاشته اید
متشکر از بابت مقاله خوبتون کمک کننده بود
بسیار عالی بود